قبل از پرداختن به این بحث، ذکر این نکته لازم است که این مباحث به طور خاص در آیات قرآن و روایات اسلامى مطرح نشده، چون محلّ ابتلا نبوده، بلکه از مسائل جدید و مستحدثه محسوب مى شود.
بنابراین، باید با استفاده از اطلاقات، عمومات، ضوابط و قواعد کلّى، اصول لفظیّه و عملیّه معروف، این بحث را تعقیب نماییم.
امّا حکم صورت اوّل; یعنى جایى که زن به صورت طبیعى (از طریق آمیزش) بارور نمى شود، در این جا نطفه او و شوهرش گرفته، و در خارج رحم با هم ترکیب شده، سپس با وسایل مخصوص به رحم زن منتقل مى شود. این نوع تلقیح ذاتاً اشکالى ندارد. بدین معنا که اگر شوهر خود متخصّص دانش تلقیح باشد، و تمام این مراحل را بدون دخالت دیگران انجام دهد، و نطفه ها نیز به صورت مشروع تهیّه گردد، چنین تلقیحى جایز است.
امّا اگر تلقیح کننده همسر شرعى آن زن نباشد، هر چند تلقیح در این صورت ذاتاً اشکالى ندارد; ولى به خاطر نگاه و لمس حرام جز در موارد ضرورت جایز نمى باشد (مثلاً در مواردى که نداشتن فرزند، مشکل بزرگى در زندگى آنها ایجاد کند.) و در حالت عادى باید از آن اجتناب گردد. شرح این مطلب در مباحث آینده، به خواست خداوند، خواهد آمد.
امّا در صورت دوّم و سوّم; یعنى جایى که نطفه مرد بیگانه اى گرفته، و در رحم زن شوهردار یا بدون شوهر کاشته شود; چه صاحب نطفه مشخّص و معلوم باشد، یا نامشخّص و مجهول. مشهور فقهاى معاصرین معتقدند این نوع از تلقیح حرام و غیرمشروع است، ولکن عدّه قلیلى آن را تجویز نموده اند، و به عقیده ما حق با مشهور است.
