انسان یک داعى و انگیزه بر عبادت دارد، و آن خداوند است. و گاهى بر ایجاد این انگیزه، انگیزه دیگرى دارد، که آن را «داعى بر داعى» مى گویند. چه اشکال دارد که «داعى بر داعى» غیر خدا باشد ؟ همان گونه که در نماز باران، انگیزه اصلى خداوند است، امّا داعى بر داعى رفع خشکسالى، آمدن باران، سیراب شدن مزارع و باغات است. آیا نماز باران اشکال دارد ؟ یا این که گفته مى شود : «نماز شب باعث وسعت روزى است» حال اگر انگیزه شخصى براى نماز شب خداوند باشد، ولى داعى بر این انگیزه وسعت روزى باشد، آیا اشکالى دارد ؟
مردم در بسیارى از زیارات در طول تاریخ حاجات دنیوى داشته اند، آیا زیارت آنها صحیح نبوده است ؟ اگر چنین است، چرا ائمّه(علیهم السلام) از این کار نهى نکرده، بلکه تشویق هم نموده اند؟
از این فراتر، کسانى که عبادات را به قصد رفتن به بهشت و نجات از جهنّم انجام مى دهند، عمل آنها را از چه راهى تصحیح مى کنید ؟ راه تصحیح عمل آنها نیز همین مسأله «داعى بر داعى» است.
در محلّ بحث نیز چنین است. داعى اجیر انجام عمل عبادى براى خداوند عالم است، و انگیزه او بر این کار مسأله حلال بودن اجرت است. به عبارت دیگر، او مزدى مى گیرد براى این که نماز استیجارى را به قصد قربت انجام دهد.
این راه، یعنى عنوان داعى بر داعى، راه خوبى است و بسیارى از فقها همین راه را رفته اند، ولى در عین حال خالى از بحث و گفتگو نیست.
