1ـ سماعه مى گوید: از او در مورد تعزیر شاهدان زور پرسیدم؟

«قالَ: یُجْلَدُونَ حَدّاً لَیْسَ لَهُ وَقْتٌ فَذلِکَ اِلىَ الاِْمامِ(1);

آنها تازیانه مى خورند، و مقدار آن بستگى به نظر حاکم شرع دارد.»

2ـ همان راوى در روایت دیگرى مى گوید:

«قالَ: شُهُودُ الزُّورِ یُجْلَدُونَ حَدّاً لَیْسَ لَهُ وَقْتٌ وَ ذلِکَ اِلَى الاِْمامِ(2); شاهدان زور مجازات مى شوند، و مقدار مجازات آنها به نظر حاکم شرع تعیین مى گردد.»

ظاهراً این دو، یک روایت مى باشد. علاوه بر این که مضمره است، و شخص مورد سؤال یا گوینده سخن مشخّص نیست. ولى گفته اند این مطلب مشکلى ایجاد نمى کند; زیرا سماعه کتابى داشته که در ابتداى آن از امام صادق(علیه السلام)نقل کرده، سپس بقیّه روایات را عطف بر آن نموده است، و هنگامى که روایات وى را به صورت پراکنده در کتابهاى دیگر نقل کرده اند، به شکل روایات مضمره در آمده است. شاهد سخن این که مرحوم صدوق(رحمه الله) همین روایت را از سماعه از ابو عبد اللّه(علیه السلام)، نقل کرده است.(3)بنابر این روایت سماعه هر چند در ظاهر مضمره است، ولى در حقیقت در زمره مسندات شمرده مى شود.

3ـ عبداللّه بن سنان به نقل از امام صادق(علیه السلام)مى گوید:

«اِنَّ شُهودَ الزُّورِ یُجْلَدُونَ جَلْداً لَیْسَ لَهُ وَقْتٌ ذلِکَ اِلَى الاِْمامِ...»(4)

مضمون این روایت همانند دو روایت پیشین است، لهذا نیازى به ترجمه آن نیست.

4ـ حضرت على(علیه السلام)در مورد شخصى که دیگرى را با جملات «یا خبث» و «یا فاسق» مورد خطاب قرار داده بود، فرمود:

«لَیْسَ عَلَیْهِ حَدٌّ مَعْلُومٌ، یُعَزِّرُهُ الْوالى بِما رَأى(5);

تعزیر چنین مجرمى اندازه مشخّصى ندارد، بلکه بسته به نظر حاکم شرع است.»

علاوه بر روایات چهارگانه فوق، تمام روایاتى که سخن از لزوم اجراى تعزیر مى گوید، و از جهت مقدار عدد خاصّى را مطرح نکرده، نیز مؤیّد این مطلب مى باشد. زیرا امام معصوم (علیه السلام)در مقام بیان بوده، و قید و شرطى مطرح نکرده است، و این به معنى تخییر حاکم شرع در تعیین مقدار تعزیر است.

 1. وسائل الشیعه، جلد 18، ابواب بقیّة الحدود، باب 11، حدیث 1.

2. وسائل الشیعه، جلد 18، ابواب بقیّة الحدود، باب 11، حدیث 2.

3. وسائل الشیعه، جلد 18، ابواب الشهادات، باب 15، حدیث 1.

4. وسائل الشیعه، جلد 18، ابواب الشهادات، باب 15، حدیث2.

5. سنن بیهقى، جلد هشتم، صفحه 253.