چنان که اشاره شد، اقوام پیشین در مورد زنان هنگام عادت ماهیانه، عقائد مختلفى داشتند: یهودیان فوق العاده سخت گیرى کرده، و در این ایّام به کلى از زنان در همه چیز جدا مى شدند، در خوردن و آشامیدن و مجلس و بستر، و در تورات کنونى احکام شدیدى در این باره دیده مى شود.(1)
و به عکس آنها، مسیحیان هیچ گونه محدودیّت و ممنوعیّتى براى خود، در برخورد با زنان، در این ایّام، قائل نبودند. و امّا در نزد بت پرستان عرب، دستور و سنّت خاصّى در این زمینه یافت نمى شد، ولى ساکنان «مدینه» و اطراف آن، بعضى از آداب یهود را در این زمینه اقتباس کرده بودند، و در معاشرت با زنان در حال حیض، سختگیرى هایى داشتند، در حالى که سایر عرب چنین نبودند، و حتّى شاید آمیزش جنسى را در این حال جالب مى دانستند، و معتقد بودند: اگر فرزندى نصیب آنها شود بسیار خون ریز خواهد بود، و این از صفات بارز و مطلوب، نزد اعراب بادیه نشین خون ریز بود.(2)
2. ذکر طهارت و توبه در کنار یکدیگر در آیات فوق ممکن است اشاره به این باشد که طهارت، مربوط به پاکیزگى ظاهر، و توبه اشاره به پاکیزگى باطن است.
این احتمال نیز وجود دارد که طهارت در اینجا به معناى آلوده نشدن به گناه بوده باشد. یعنى خداوند، هم کسانى را که آلوده به گناه نشده اند دوست دارد و هم کسانى که بعد از آلودگى توبه کنند، و در زمره پاکان در آیند.
ضمناً اشاره به مسأله توبه در اینجا ممکن است ناظر به این باشد که بعضى بر اثر فشار غریزه جنسى، نمى توانستند خویشتن دارى کنند و بر خلاف امر خدا به گناه آلوده مى شدند، سپس از عمل خود نادم شده و ناراحت مى گشتند، براى این که راه بازگشت را به روى خود بسته نبینند و از رحمت حق مأیوس نشوند، طریق توبه را به آنها نشان مى دهد.(3)
1. در باب 15 از سفر «لاویان» تورات، چنین مى خوانیم: «اگر زنى صاحبه جریان باشد و جریان از بدنش خون حیض باشد، تا هفت روز جدا خواهد بود و هر کس او را مس کند تا به شام ناپاک باشد. و هر چیزى که وقت جدا ماندنش بر آن بخوابد ناپاک و هر چه که بر آن نشسته باشد ناپاک باشد. و هر کسى که بسترش را لمس نماید لباس خود را بشوید و خویشتن را با آب شستشو دهد و تا به شام ناپاک باشد...» و احکام دیگرى از این قبیل.
2. اقتباس از تفسیر «المیزان»، ج 2، ص 208، ذیل آیه مورد بحث ـ در کتاب «انیس الاعلام»، ج 2، ص 106 و 107 نیز شرح مبسوطى با ذکر مدارک در این باره آمده است.
3. درباره حقیقت «توبه» و شرایط آن، مشروحاً در تفسیر نمونه، ج 3، ذیل آیه 17 سوره نساء، و ج 14 ذیل آیه 5 سوره نور، بحث کرده ایم.
