«(وَاَصْلِحُوا ذاتَ بَیْنَکُمْ); و خصومتهایى که در بین شماست اصلاح کنید».

این جمله چه ارتباطى به انفال و غنائم جنگى دارد؟

توجّه به شأن نزول آیه شریفه، ارتباط جمله مذکور را با انفال روشن مى سازد. توجّه فرمایید:

دو نفر از سربازان اسلام در یکى از جنگها بر سر غنائم با یکدیگر درگیر شدند. کار به خشونت و حرفهاى درشت کشید، آیه نازل شد که غنائم متعلّق به شما نیست، بلکه مربوط به خدا و رسول است و هر کس را که پیامبر صلاح بداند در آن سهیم مى کند. سپس به پیامبر(صلى الله علیه وآله) دستور داده شد که خصومت حاصل شده بین آن دو نفر را برطرف کرده، و آنها را با هم آشتى دهد.(1)

معناى دیگر انفال ملک هاى بلامالک در پهنه جهان هستى است، که عمده آنها به شرح زیر است:

1ـ زمینهاى موات

2ـ جنگلها

3ـ سواحل دریاها

4ـ کوه ها

5ـ درّه ها

6ـ بیشه ها

7ـ مراتعى که در حریم آبادى ها نیست.

8ـ زمینهایى که قبلاً مالک داشته، ولى مالکانش از آنجا کوچ کرده، و از املاک خود اعراض نموده اند «الاراضى التى باد اهلها».

تمام این گونه زمینها تعلّق به حکومت اسلامى دارد، و هر کس بخواهد آن را تملّک کند و مورد استفاده قرار دهد باید با اجازه حکومت اسلامى باشد. که پس از کسب اجازه و احیاى زمینها، شرعاً مالک آن مى شود.

فلسفه این اجازه آن است که تنها عدّه اى از ثروتمندان پنجه نیندازند، و این اراضى را تصرف و احیا و تملّک نکنند. بلکه مطابق مصالح و در حدّ مصلحت جامعه اسلامى از سوى حکومت اسلامى به افراد اجازه احیاى زمینهاى مذکور داده شود.

1. مجمع البیان، ج 4، ص 425.