جمعى از مشرکان عرب (عاص بن وائل، نضر بن حارث و عقبة ابن ابى معیط) براى دستیابى به روشهاى جدید مبارزه با پیامبر اسلام به ملاقات علما و دانشمندان شهر نجران، که در نزدیکى مکّه قرار داشت، رفته و از آنها پرسیدند: «چه کنیم که پیامبر اسلام را در میان پیروانش بى اعتبار سازیم؟ لطفاً سؤالات سخت و مشکلى براى ما طرح کنید تا از او بپرسیم و نتواند جواب دهد و بدین وسیله ضایع گردد!».

آنها در جواب گفتند: «یکى از پیچیده ترین مسائل، زمان شروع قیامت است. شما مى توانید با طرح این سؤال به مقصود خود برسید; زیرا اگر مدّعى شود که زمان آن را مى داند دروغگوست; چرا که خداوند هیچ فرشته مقرّب، و پیامبرى را از آن آگاه نکرده است». آنها بازگشتند و با طرح این سؤال قصد ضایع کردن پیامبر اسلام را داشتند. اینجا بود که آیه شریفه فوق نازل شد، و پاسخ داد که زمان شروع قیامت از امورى است که جز خداوند هیچ کس، حتّى پیامبر اسلام، از آن آگاهى ندارد.(1)

دو نکته در این آیه شریفه قابل توجّه و تأمّل است:

1ـ قیامت سنگین و پر اضطراب است

نکته اوّل این که قیامت امر ساده اى نیست، بلکه امرى سنگین و پراضطراب است. همه چیز در آستانه آغاز قیامت بر هم مى ریزد. حتّى کوههاى سنگین سر به فلک کشیده با تمام عظمتى که دارند از جا کنده شده و آن قدر در فضا به هم مى خورند که تبدیل به گرد و غبار مى شوند. دریاها آتش مى گیرد. زلزله هاى شدید همه چیز را به هم ریخته، و همه جا را زیر و رو مى کند. همه از وحشت مى میرند، و بدینسان دنیا به پایان مى رسد.

 

2ـ قیامت ناگهانى است

آغاز قیامت تدریجى نیست، بلکه به طور ناگهانى و بدون خبر قبلى اتّفاق مى افتد. قیامت را مى توان به زلزله اى تشبیه کرد که ناگهان رخ مى دهد و جان هزاران انسان را مى گیرد. زلزله بم 51 دقیقه یعنى 12 ثانیه طول کشید، امّا در این مدّت کوتاه جان دهها هزار انسان را گرفت، و هزاران ساختمان و بناى کهن، که بعضاً بیش از صد سال از عمر آن مى گذشت، را ویران کرد، به گونه اى که پس از زلزله انسان باور نمى کرد زمانى در آن مکان حیات و زندگانى جریان داشته است!

1. البرهان فى تفسیر القرآن، ج 2، ص 622، ح 4119.