همان گونه که در آیه شریفه 264 سوره بقره گذشت شرط دوم انفاق آن است که همراه با اذیّت و آزار نباشد، و به نیازمند زخم زبان نزند. متأسّفانه برخى از مردم هنگام انفاق خطاب به نیازمند این جملات را مى گویند: «این را بگیر و دیگر اینجا پیدایت نشود!»، «چرا هر روز مزاحم من مى شوى!»، «مگر تو چند شکم دارى که این قدر تقاضاى کمک مى کنى!» این جملات که باعث اذیّت و آزار نیازمند مى شود انفاق را باطل مى کند، لذا باید ترک گردد. انفاق کننده حق ندارد در مقابل کمک مختصرى که مى کند آبروى نیازمند را بریزد.
قرآن مجید در مورد نحوه برخورد با نیازمند و پرهیز از انفاق همراه با اذیّت و آزار، مى فرماید: «(قَوْلٌ مَّعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَیْرٌ مِّنْ صَدَقَة یَتْبَعُهَا أَذىً وَاللهُ غَنِىٌّ حَلِیمٌ); گفتار پسندیده (در برابر نیازمندان)، و عفو (و گذشت از تندخویى آنها) از صدقه اى که آزارى به دنبال آن باشد بهتر است; و خداوند بى نیاز و داراى حلم است».(1)
طبق این آیه شریفه اگر فقیرى از شما تقاضاى کمک کند، و شما بگویید: «خیلى معذرت مى خواهم، شرمنده ام که امروز نمى توانم کمکى کنم، مرا خواهید بخشید». این کار بهتر است از این که یک بسته اسکناس به او بدهید و بگویید: «دیگر اینجا پیدایت نشود».
قرآن مجید آن عذرخواهى (قولٌ معروفٌ) را، از این انفاق همراه با ایذا و اذیّت بهتر مى داند. چون هر چند نیاز نیازمند با عذرخواهى برطرف نمى شود، ولى آبرویش حفظ مى گردد، و حفظ آبروى مسلمان بسیار مهم است. سرّ این که غیبت کردن این قدر زشت و منفور است، آن است که آبروى شخص غیبت شونده در معرض خطر قرار مى گیرد. و حفظ آبرو براى بعضى از مردم از حفظ جان مهمتر است. حاضر است بمیرد ولى آبرویش حفظ شود.
