پرسشهاى مردم بر دو گونه است: 1ـ به قصد یادگیرى 2ـ به منظور لجبازى. گاه سؤال در مورد اصل جهان پس از مرگ است، و این که این انسان پس از مردن و خاک شدن چگونه دوباره زنده مى شود؟ مانند داستان عربى که استخوان پوسیده اى را به دست گرفت، و خدمت حضرت رسول(صلى الله علیه وآله) رسید، و استخوان را در محضر آن حضرت پودر کرد و بر زمین ریخت، سپس پرسید: چه کسى (و چگونه) این استخوان پوسیده پودر شده را دوباره تبدیل به انسان مى کند؟ خداوند در جوابش فرمود: همان کسى که انسان را از عدم به وجود آورد، و قبل از خلقتش او را از گِل آفرید، قادر خواهد بود دوباره او را بیافریند.(1) چنین سؤالى به قصد یادگیرى است، و لذا آن عرب پس از شنیدن جواب محکم و منطقى خداوند، آن را پذیرفت و بازگشت.
امّا گاه هدف از سؤال لجبازى است، مانند سؤال از آغاز قیامت. چرا که این سؤال نه تنها هیچ نفعى براى انسان ندارد، بلکه اگر پاسخ آن گفته شود به ضرر اوست. لذا باید چنین سؤالاتى را ترک کرد، و در مورد اعمال و کارهایى پرسید که باعث نجات انسان در روز قیامت مى شود، از کارهایى بپرسیم که ما را از جهنّم دور و به بهشت رهنمون مى شود.(2) از امورى سؤال کنیم که موجب مى شود در آخرت نامه اعمالمان را به دست راستمان داده، و روسفید شویم. آرى سؤالى بپرسیم که فایده اى براى ما داشته باشد و لجبازى نکنیم. مثل کسانى که از زمان ظهور حضرت مهد (عجّل الله تعالى فرجه الشریف) که جز خداوند کسى از آن اطّلاع ندارد مى پرسند. تو آماده و منتظر باش، یعنى کارى کن که جزء یاران و سربازان آن حضرت باشى، با زمان ظهورش کارى نداشته باش.
1. سوره یس، آیات 79 و 78.
2. این نوع سؤال در روایات نیز به چشم مى خورد. به عنوان نمونه شخصى خدمت پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) که عازم یکى از جنگها بود، رسید و زمام مرکب حضرت را گرفت، و عرض کرد: عملى به من تعلیم کن که با آن به بهشت بروم. حضرت فرمود: آنچه را دوست دارى مردم در مورد تو انجام دهند تو در مورد آنها انجام بده، و آنچه را دوست ندارى در مورد تو بجا آورند، در مورد آنها انجام مده». (میزان الحکمه، ج 2، باب 550، ح 2550)
