بین پیروان مکتب اهل بیت(علیهم السلام) و جمعى از اهل سنّت در مورد این که آیا احکام الهى تابع مصالح و مفاسد هست یا نه؟ اختلاف نظر وجود دارد. معتقدین به وجود مصلحت و مفسده مى گویند: آنچه را خداوند حکیم حرام کرده، حتماً مفسده اى داشته که به خاطر آن مفسده حرام شده است. و آنچه را که واجب کرده، حتماً مصلحتى داشته که سبب وجوب آن شده است.
منکرین این عقیده معتقدند که واجبات و محرّمات قبل از وجوب و حرمت هیچ مصلحت و مفسده اى نداشته، بلکه محرّمات پس از تحریم از سوى خداوند مفسده، و واجبات پس از واجب شدن مصلحت پیدا مى کند، و این سخن عجیبى است که معتقدان به آن کم نیستند.
ما پیروان مکتب اهل بیت(علیهم السلام) با تمسّک به دامان اهل بیت پیامبر در سایه عمل به حدیث ثقلین معتقدیم که حکمت خداوند ایجاب مى کند که محرّمات قبل از تحریم داراى مفسده، و واجبات قبل از وجوب داراى مصلحت باشد. در قرآن مجید حدود 70 آیه در مورد عقل سخن مى گوید، و خداوند به اَشکال مختلف مسلمانان را به تفکّر و اندیشه دعوت مى کند، بنابراین اسلام دین عقل و خرد است. خرد مى گوید سرقت کار زشت و بدى است و مفاسدى به دنبال دارد، خداوند هم حکم به تحریم شراب مى دهد. عقل و خرد تصرّف در اموال مردم بدون جلب رضایت صاحبان آن را کار زشت و بدى مى داند، خداوند هم هماهنگ با حکم عقل آن را حرام مى کند. همه محرّمات و واجبات مفسده و مصلحت دارد، منتها مفسده بعضى از محرّمات، و مصلحت بعضى از واجبات را درک کرده، و برخى دیگر را هنوز درک نکرده ایم. و لذا در روایات ما فلسفه و علل احکام بیان شده، و کتابهایى در این زمینه نوشته شده است.(1)
1. شرح بیشتر در این زمینه را در کتاب ما «ربا و بانکدارى اسلامى، ص 29 به بعد» مطالعه فرمایید.
