آیه شریفه 220 سوره بقره پنجمین سؤال و جواب قرآنى مورد بحث ماست. توجّه فرمایید:
«(وَیَسْئَلُونَکَ عَنِ الْیَتَامَى قُلْ إِصْلاَحٌ لَّهُمْ خَیْرٌ); و از تو درباره یتیمان سؤال مى کنند، بگو: «اصلاح کار آنان بهتر است».
قرآن مجید تعبیرات جامع و کاملى دارد، و لذا در پاسخ به سؤال در مورد نحوه برخورد با ایتام از واژه اصلاح استفاده مى کند، که شامل اصلاح جسمانى، روحانى، عاطفى، اقتصادى و مانند آن مى شود. آرى این واژه اشاره به رسیدگى یتیمان در همه زوایاى زندگى آنها دارد.
«(وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُکُمْ); و اگر زندگى خود را با زندگى آنها بیامیزید، (مانعى ندارد) آنها برادر (دینى) شما هستند (و همچون یک برادر با آنها رفتار کنید».
خداوند در این قسمت از آیه اجازه اختلاط و آمیزش با زندگى ایتام را داده، و دستور مى دهد آنها را همچون برادرانتان فرض کنید. برادرانى که تا پایان عمر با هم در کار و کسب و زندگى شریکند، و هر کس در محدوده حقّ و سهم خود تصرّف نموده، و پا را از گلیم خود درازتر نمى کند. و گاه این شراکت آن قدر شیرین است که فرزندانشان هم آن را ادامه مى دهند.
«(وَاللهُ یَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ); خداوند، مفسدان را از مصلحان،باز مى شناسد».
او با علم بى نهایتش که به قصد و نیّت مردم نیز آگاه است مى داند چه کسى قصد اصلاح کار ایتام را دارد، و چه کسى در مقام سوء استفاده از آنهاست.
اگر انسان ها به این نکته توجّه داشته باشند هرگز نیّت هاى خود را فاسد و خراب نمى کنند.
«(وَلَوْ شَاءَ اللهُ لاََعْنَتَکُمْ); و اگر خدا مى خواست شما را (با دستورات سختگیرانه درباره یتیمان) به زحمت مى افکند (ولى چنین نکرد)».
و دستور مى دهد که در عین سرپرستى یتیمان، زندگى و اموال آنها را به کلّى از اموال و زندگى خود جدا سازید، ولى خداوند براى راحتى شما این کار را نکرده، و اجازه اختلاط با اموال آنها را البتّه با حفظ حساب و کتاب آن به شما داده است.
(إنَّ اللهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ); زیرا خداوند توانا و حکیم است». عزیز به کسى گفته مى شود که قدرتش شکست ناپذیر است، و حکیم کسى است که از روى حکمت دستور مى دهد.
