با توجّه به این که مهمترین سرمایه یک مدیر و فرمانده در برنامه هاى اجرائى همبستگى او با افراد زیر نظر او، و وجود اعتماد متقابل در میان آنها است.
و با توجّه به این که ضمن حفظ این همبستگى و اعتماد متقابل، صداقت در گفتار و عمل است; نقش این موضوع در این مدیریّت آشکار مى شود.
گاه یک «سخن» یا «عمل» خالى از صداقت کافى است که میان مدیر و فرمانده و کسانى که تحت مدیریّت و فرماندهى قرار دارند جدائى بیفکند; به همین دلیل، مدیر و فرمانده حتّى از کارهائى که او را متّهم به ترک صداقت مى کند هر چند واقعیّتى نداشته باشد، باید بپرهیزد; تا بتواند سرمایه عظیم اعتماد عمومى را حفظ کند.
در تعلیمات اسلام به قدرى روى دو مسأله «صداقت» و «امانت» تکیه و تأکید شده که درباره کمتر موضوعى دیده مى شود; و این به خاطر نقش حیاتى این دو در زندگى اجتماعى بشر است.
براى پى بردن به نقطه نظرهاى اسلام در این زمینه ذکر سه حدیث زیر کافى به نظر مى رسد:
1ـ پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود:
«لا تَنْظُرُوا إِلى کَثْرَةِ صَلاتِهِمْ وَصَوْمِهِمْ وَکَثْرَةِ الْحَجِّ وَالْمَعْرُوفِ، و طَنْطَنَتِهِمْ بِاللَّیْلِ، وَلکِنِ انْظُرُوا إِلى صِدْقِ الْحَدیثِ وَأَداءِ الاَْمانَةِ; (براى آزمایش مردم) نگاه به زیادى نماز و روزه آنها و کثرت حج و نیکى کردن آنها به مردم، و سر و صداى آنها در عبادات شبانه نکنید، ولى نگاه به راستگوئى و امانتدارى آنها کنید!»
همانطور که ملاحظه مى کنید با تمام اهمّیّتى که عبادات دارد، آن را به تنهائى دلیل بر شخصیّت و ارزش والاى افراد نمى شمرد; بلکه، روى مسأله صداقت و امانت تأکید و پافشارى مى فرماید.
2ـ امام صادق(علیه السلام) فرمود:
«إِنَّ اللّهَ لَمْ یَبْعَثْ نَبِیّاً قَطُّ إِلاّ بِصِدْقِ الْحَدیثِ وَأَداءِ الاَْمانَةِ مؤدّاةً إِلَى البَرِّ وَالْفاجِرِ; خداوند هیچ پیامبرى را مبعوث نکرد مگر این که راستگوئى و اداى امانت به نیکوکار و بدکار، در برنامه تعلیمات او بود.»
به این ترتیب این دو اصل از اصول اساسى دعوت انبیاء و همه مذاهب آسمانى بوده است.
3ـ در حدیث دیگرى از بعضى از یاران آن حضرت(علیه السلام) مى خوانیم که:
«ما وَدَّعَناقَطُّ إِلاّ أَوْصانا بِخَصْلَتَیْنِ: عَلَیْکُمْ بِصِدْقِ الْحَدیثِ وَأَداءِ الاَْمانَةِ إِلَى البَرِّ والْفاجِرِ; امام(علیه السلام) هرگز از ما خداحافظى نکرد مگر این که دو موضوع را سفارش فرمود: صداقت و اداء امانت، به نیکوکار و بدکار!»
جائى که رعایت این دو اصل براى عموم مردم ضرورى است، در مورد مدیران و فرماندهان از اهمّیّت و اولویّت ویژه اى برخوردار خواهد بود.
* * *
1 و 2ـ «سفینة البحار» جلد 1، مادّه «امن»، صفحه 41.
3ـ همان مدرک.
