استدلالهاى عقلى به ما مى گویند هم افراط غلط است و هم تفریط. در واقع جبر و نفى آزادى اراده غلط و بى راهه است و هم تفویض و واگذارى مطلق اراده به انسان انحراف و کج اندیشى است.

تنها در راه سوم یعنى «امر بین الامرین» یا راه میانه است که هیچ یک از عواقب شوم آن دو راه وجود ندارد. در این راه است که به صورت فطرى اصل آزادى اراده پذیرفته مى شود اما این آزادى به صورت یک معامله غیرقابل فسخ و یک واگذارى مطلق به تصوّر نمى آید.

درست است که ما از لحاظ جسم و روحمان نیروهاى شگرفى داریم اما این نیروها لحظه به لحظه از مبدأ هستى به ما مى رسد. در این طریق نیروهاى انسان یک موجودیت مستقل و بى پایه و اساس ندارند. آنچه اصل و اساس این راه است اصل و اساس داشتن هستى و تمام نیروهاى هستى است که هر چه در این عالم هست از انسان و غیر انسان، همگى از یک مبدأ و اصل ناشى مى شوند. ناشى شدن نیروهاى هستى از یک مبدأ و اصل عظیم مثل نیروى لامپهاى چراغ است که لحظه به لحظه از منبع عظیم تولید برق نیرو مى گیرند،
هر چند که باید توجه داشت این فقط یک مثال است و از بسیارى جهات نارساست.56

باید توجه داشت که اعتقاد به توحید به معنى نفى استقلال است. ما آزاد هستیم اما نه آزاد و مستقل به صورت مطلق. آزادى و استقلال ما هم از خداوند است چرا که تمام هستى ما از اوست و هر چه در این هستى داریم متعلق به اوست.

این درست است که هر کارى انجام دهیم از روى اختیار خود انجام داده ایم چه این کار خوب باشد یا بد، اما در عین حال کارى برخلاف خواستِ خداوند انجام نداده ایم. از آنجایى که او خواسته ما آزاد باشیم و از روى میل و اراده خودمان عملى را انجام دهیم پس به کار بستن و استفاده این آزادى نیز انجام همان خواست خداوند است و چیزى خلاف خواست او واقع نمى شود.

بنابراین، با این آزادى که خداوند به ما داده است، سرنوشت ما در دست خودمان است. سعادت یا بدبختى ما به دست خودمان است. ما مى توانیم خوب یا بد باشیم، براى خود فضایل و رذایل اخلاقى کسب کنیم. در عین این که متکى به خداوند هستیم و یک لحظه از او بى نیاز نیستیم افعال ارادى، نقش مؤثرى در تعیین سرنوشت ما دارند.

این راه سوم و راه میانه اى است که درک صحیح آن احتیاج به دقت و تأمل کافى دارد.