مسأله 168ـ مطهّرات به چیزهایى گفته مى شود که نجس را پاک مى کند و آن 12 چیز است: 1ـ آب 2ـ زمین 3ـ آفتاب 4ـ استحاله 5ـ انقلاب 6ـ ثلثان شدن 7ـ انتقال 8ـ اسلام 9ـ تبعیّت 10ـ برطرف شدن عین نجاست 11ـ استبراء حیوان نجاستخوار 12ـ غایب شدن مسلمان، که احکام اینها بطور تفصیل در مسائل آینده خواهد آمد.

1ـ آب

مسأله 169ـ آب پاک و مطلق هرچیز نجسى را پاک مى کند، به شرط این که هنگامى که چیز نجس را با آن مى شویند آب مضاف نشود و بو یا رنگ یا طعم نجاست به خود نگیرد و با آب کشیدن عین نجاست برطرف شود، مثلاً اگر خون در آن است آنقدر بشویند که خون برطرف گردد، البته در آب قلیل شرایط دیگرى نیز هست، که بعداً اشاره مى شود.

مسأله 170ـ ظرف نجس را با آب قلیل باید سه مرتبه شست، ولى در آب کر یا جارى یک مرتبه کافى است، هرچند سه مرتبه بهتر است (آبهاى لوله کشى در حکم آب جارى است).

مسأله 171ـ هرگاه سگ ظرفى را لیسیده، یا از آن، آب یا مایع دیگرى، خورده باشد، اوّل باید آن را با خاک پاک که مخلوط با کمى آب باشد خاک مال کرد و بعد دومرتبه در آب قلیل، یا یک مرتبه در آب کر یا جارى شست و اگر آب دهان سگ در ظرفى بریزد، احتیاط مستحبّ آن است که همین کار انجام شود، امّا اگر جاى دیگرى از بدن سگ با رطوبت به ظرف ملاقات کند خاک مال کردن واجب نیست بلکه باید آن را در آب قلیل سه مرتبه و در آب کر یا جارى یک مرتبه شست.

مسأله 172ـ هرگاه دهانه ظرفى که سگ دهان زده، تنگ باشد و نتوان آن را خاک مال کرد، چنانچه ممکن است باید پارچه اى را به چوبى پیچید و توسّط آن خاک را با کمى آب به آن ظرف بمالند و اگر ممکن نشود مقدارى خاک و کمى آب در آن بریزند و تکان دهند، سپس طبق دستور بالا آب بکشند.

مسأله 173ـ ظرفى را که خوک از آن، چیز مایعى را خورده باید هفت مرتبه با آب شست و لازم نیست آن را خاک مال کنند و در لیسیدن خوک و مردن موش صحرایى در آن نیز، بنابر احتیاط واجب باید هفت مرتبه شست.

مسأله 174ـ ظرفى را که با شراب نجس شده، باید با آب قلیل سه مرتبه بشویند و دست در آن بمالند و مستحبّ است هفت مرتبه شسته شود.

مسأله 175ـ کوزه اى که از گل نجس ساخته شده، یا آب نجس در آن فرو رفته، اگر در آب کر یا جارى بگذارند و آب در باطن آن نفوذ کند و خارج شود پاک مى شود و اگر آب در آن نفوذ نکند ظاهرش پاک مى شود، با آب قلیل نیز مى توان ظاهر آن را شست.

مسأله 176ـ براى آب کشیدن ظروف با آب قلیل مى توان آن را سه مرتبه پر و خالى کرد و یا هر بار قدرى آب در آن بریزند و طورى بگردانند که به جاهاى نجس برسد، بعد بیرون بریزند.

مسأله 177ـ براى شستن ظرفهاى بزرگ مثل خمره و پاتیل هرگاه آن را سه مرتبه با آب پر کنند و بعد خالى کنند پاک مى شود و راه آسانتر این است که هر دفعه آب را از بالا به پایین به تمام اطراف آن بریزند و هربار آبى که ته آن جمع مى شود بیرون آورند و لازم است در هر دفعه ظرفى را که با آن آبها را بیرون مى آورند، بشویند.

مسأله 178ـ هرگاه فلزّ نجس را آب بکشند ظاهرش پاک مى شود، هرچند اعماقش هنگامى که ذوب شده، نجس شده باشد.

مسأله 179ـ براى تطهیر تنور نجس کافى است یک مرتبه از بالا به پایین آب در آن بریزند بطورى که تمام اطراف آن شسته شود، امّا اگربوسیله بول نجس شده باشد دوبار لازم است و بهتر است گودالى ته آن بکنند تا آبها در آن جمع شود و بیرون آورند و بعد آن گودال را با خاک پاک پر کنند.

مسأله 180ـ اگر چیز نجسى را با آب کر یا جارى یا آب لوله کشى بشویند تا عین نجاست برطرف شود، یا بعد از برطرف کردن عین نجس در آب کر یا جارى فرو برند پاک مى شود، ولى فرش و لباس و مانند آن را باید فشار یا حرکت داد تا آب آن خارج شود.

مسأله 181ـ براى تطهیر چیزى که نجس شده خواه با بول باشد یا غیر بول یک مرتبه شستشو کافى است، خواه با آب کر باشد یا با آب قلیل ولى در بول با آب قلیل دومرتبه بهتر است.

مسأله 182ـ براى شستن لباس و فرش و مانند آن با آب قلیل باید آن را مقدارى فشار دهند تا آب از آن خارج شود.

مسأله 183ـ هرگاه چیزى با بول پسر یا دختر شیرخوارى که غذاخور نشده نجس گردد، چنانچه یک مرتبه آب روى آن بریزند پاک مى شود و در لباس و فرش و مانند آن فشار لازم نیست، ولى احتیاط مستحبّ آن است که دومرتبه بریزند.

مسأله 184ـ اگر حصیر نجس را که با نخ بافته اند در آب کر یا جارى فرو برند، یا زیر آب لوله کشى بگیرند بعد از برطرف شدن عین نجاست، پاک مى شود.

مسأله 185ـ اگر ظاهر گندم و برنج و صابون و مانند آن نجس شود با فرو بردن در آب کر جارى و یا گرفتن زیر شیر آب، پاک مى گردد اگر باطن آنها نجس شود باید آن قدر صبر کرد تا یقین حاصل شود آب، داخل آن نفوذ کرده و خارج شده.

مسأله 186ـ هرگاه شک کند که آب نجس به باطن چیزى رسیده یا نه، باطن آن پاک است.

مسأله 187ـ اگر چیزى نجس شود چنانچه آن را در ظرفى بگذارند و سه مرتبه آب روى آن بریزند و خالى کنند پاک مى شود و ظرف هم پاک مى گردد و اگر مانند
لباس یا چیزى که فشار لازم دارد باشد، باید در هر مرتبه آن را فشار دهند و ظرف را کج کنند تا آب، بیرون بریزد.

مسأله 188ـ هرگاه لباس نجسى را رنگ کرده باشند و در آب کر یا جارى فرو برند، یا زیر شیر آب بگیرند و آب پیش از آن که به واسطه رنگ، مضاف شود به تمام آن برسد، پاک مى شود، هرچند موقع فشار دادن، آب مضاف از آن بیرون آید، امّا اگر آب، قبل از رسیدن به تمام لباس مضاف گردد باید آنقدر آن را بشویند تا آب مطلق به آن برسد.

مسأله 189ـ هرگاه بعد از آب کشیدن فرش و لباس مختصرى گل یا ذرّات صابون و اشیاء دیگر در آن دیده شود پاک است و اگر اشیاء بزرگترى باشد ظاهر آنها نیز پاک است و اگر آب نجس به باطن آنها نفوذ کرده براى پاک شدن باطن آنها باید آب پاک نیز به آن برسد و خارج شود.

مسأله 190ـ هرگاه چیز نجسى را بشویند و عین نجس برطرف شود امّا بو یا رنگ آن بماند ضررى ندارد و اگر شک کند عین نجس مانده یا نه، باید بیشتر بشوید تا یقین کند از بین رفته است.

مسأله 191ـ براى تطهیر بدن در آب کر یا جارى یا زیر شیر آب، همین اندازه که عین نجاست برطرف شود بدن پاک است و بیرون آمدن و دوباره در آب فرو رفتن لازم نیست.

مسأله 192ـ هرگاه غذاى نجس در لاى دندانهاباقى مانده، اگر آب در دهان بگردانند به طورى که به تمام اجزاى آن برسد پاک مى شود.

مسأله 193ـ اگر موى سر و صورت را با آب قلیل آب بکشند چنانچه آب، خود به خود بیرون آید فشار لازم نیست، و الاّ فشار دهند.

مسأله 194ـ گوشت و دنبه اى که نجس شده با آب کشیدن پاک مى شود، همچنین اگر بدن یا لباس کمى چرب باشد که مانع رسیدن آب نگردد، ولى اگر طورى چرب باشد که مانع رسیدن آب شود باید اوّل چربى را از بدن برطرف کنند.

مسأله 195ـ شیرى که متّصل به کر مى باشد آبى که از آن مى ریزد حکم آب کر و جارى را دارد، بنابر این هر چیز نجسى را با آن بشویند همین که عین نجاست برطرف شد، پاک مى شود.

مسأله 196ـ هرگاه انسان چیزى را آب بکشد و یقین کند پاک شده، بعد شک کند که آن را درست آب کشیده یا نه، آن چیز پاک است، مگر این که بداند که در حال شستن توجّه نداشته است.

مسأله 197ـ هرگاه زمینى را با آب قلیل آب بکشند اگر از شن یا ریگ باشد و غساله یعنى آب باقیمانده در آن فرو رود پاک است، امّا ریگهاى زیر آن زمین نجس مى شود. همچنین اگر سراشیبى داشته باشد آب از آن بگذرد پاک مى گردد، امّا اگر غساله روى زمین بماند نجس است، مگر با وسیله اى آن را جمع کنند.

مسأله 198ـ هرگاه ظاهر نمک سنگ و مواد دیگرى مانند آن نجس شود با آب کشیدن پاک مى شود، خواه با آب قلیل باشد، یا کر و جارى، یا زیر شیر آب.

مسأله 199ـ هرگاه قند یا شکر نجس شود با آب کشیدن پاک نمى شود.