محیطهاى آلوده ـ مخصوصاً محیطى که در آن تظاهر به گناه و فساد اخلاق زیاد است ـ خطر ابتلاى به مفاسد اخلاقى را افزایش مى دهد و این یک حقیقت غیر قابل انکار است ، لذا یکى از اقداماتى که جنبه بهداشت اخلاق دارد مبارزه با مفاسد محیط و جلوگیرى از تظاهر به گناه و فساد است .
اصولا یکى از مهمترین موانع آلودگى به گناه و فساد اخلاق ، اهمیت و عظمت فساد و گناه در نظر انسان و نفرت از آن است . تظاهر به مفاسد اخلاقى و گناهان اهمیت آن را در نظرها کم مى کند و از نفرت آن مى کاهد و روح را براى پذیرفتن آن آماده مى سازد .
و لذا در اسلام براى تجدید اهمیت گناه در نظرها ، دستور داده شده مجازات در حضور جمعیت و در ملأ عام انجام گردد :
) وَلْیَشْهَدْ عَذابَهُما طائِفَةٌ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ ((1)
مجازات آن دو ( زن و مرد زناکار ) را باید جمعى از مؤمنان مشاهده کنند .
تا به این وسیله اهمیت گناه در نظرها تجدید شود ، و این سدى که شکسته شده بود ترمیم گردد .
اسلام براى تجاهر به گناه و فساد اهمیت فراوانى قائل شده و پرده درى و تجاهر به فسق را موجب هتک احترام شخص قرار داده است . امام صادق (علیه السلام) مى فرماید :
« اِذا جاهَرَ الْفاسِقُ بِفِسْقِهِ فَلا حُرْمَةَ لَهُ »(2)
هنگامى که گنه کار تجاهر به گناه کند احترام او سلب مى شود .
امام باقر (علیه السلام) مى فرماید :
« ثَلاثَةٌ لَیْسَ لَهُمْ حُرْمَةٌ : صاحِبُ هَوىً مُبْتَدِع وَ الاِْمامُ الْجائِرُ و الْفاسِقُ الْمُعْلِنُ بِالْفِسْقِ »(3)
سه کس احترام ندارند : بدعت گزار ، پیشواى ظالم و گنه کار متظاهر به گناه .
حتى نقل مطالب مربوط به فساد و فحشا که موجب آلودگى فکر و آمادگى محیط براى پذیرش فساد مى شود از نظر اسلام ممنوع مى باشد . پیغمبر اکرم (صلى الله علیه وآله وسلم) مى فرماید :
« مَنْ سَمِعَ فاحِشَةً فَاَفْشاها کانَ کَمَنْ اَتاها ، وَمَنْ سَمِعَ خَیْراً فَاَفْشاهُ کانَ کَمَنْ عَمِلَهُ »(4)
کسى که کار زشتى را بشنود و آن را فاش سازد همچون کسى است که آن را انجام داده و کسى که کار نیکى را بشنود و فاش سازد همچون کسى است که آن را بجا آورده است .
خلاصه ، اصلاح محیطهاى آلوده و مسموم و جلوگیرى از نشر فساد و تظاهر به آن ، یکى از وسایل پیشگیرى از انحرافات اخلاقى است و بدون آن کمتر ممکن است انسان موفق به اصلاح کامل اخلاقى خود یا دیگران گردد .
و همانطور که براى مبارزه با بیماریهاى جسمى باید مراکز آلوده به میکرب را از بین برد و محیط زندگى را پاک کرد و از آلودگى هوا ، آب و غذا و امثال آن جلوگیرى نمود ; باید محیط زندگى اجتماعى را از آلودگى به وسایل انحراف اخلاق پاک کرد .
1 . سوره نور ( 24 ) آیه 2 .
2 . حرّ عاملى ، وسائل الشیعه 8 / 604 .
3 . همان مدرک ، صفحه 605
4 . حرّ عاملى ، وسائل الشیعه 8 / 609 .