سؤال 930 ـ زنى که معلوم نیست همسرش در فلان حادثه کشته یا مفقود شده است و مدّت چهارسال است که خبرى از او نیست، آیا مى تواند با شخص دیگرى ازدواج کند؟
جواب: نمى تواند با مرد دیگرى ازدواج کند، مگر این که یقین به فوت او پیدا کند یا مراجعه به حاکم شرع کرده تا او دستور تحقیق درباره شخص مورد نظر را صادر نماید و پس از طىّ مراحل شرعى او را طلاق دهد.
سؤال 931 ـ وظیفه زنى که شوهرش مفقود شده چیست و در این مدّت نفقه او از کجا تأمین مى شود؟
جواب: زنى که شوهرش مفقود شده است چند حالت دارد:
الف)اگر صبر کند تا خبرى آید مانعى ندارد و باید نفقه او را از مال شوهرش داد.
ب) اگر انفاق کننده اى از ولى یا غیر او باشد باید صبر کند، مگر این که عسر و حرج شدید و ضرر مهمّى حاصل شود که حاکم شرع مى تواند او را طلاق دهد.
ج) در غیر این دو صورت، رفع امر به حاکم شرع مى کند و او به مدّت 4 سال از اطراف محلّ فقدان وى تحقیق مى کند، اگر خبرى نشد نخست به ولىّ او پیشنهاد طلاق مى کند و اگر او طلاق نداد خودش طلاق مى دهد سپس عدّه وفات نگه مى دارد (هر چند کفایت عدّه طلاق رجعى نیز قوى است امّا احتیاط مهماامکن ترک نشود) و بعد شوهر مى کند. اگر شوهر اوّل مادام که در عدّه است مراجعه کرد اولى است و اگر بعد از عدّه ـ حتى قبل از ازدواج مجدّد ـ شوهر اوّل بیاید طلاق نافذ است و تنها با رضایت طرفین و عقد جدید امکان بازگشت است.
سؤال 932 ـ هرگاه مردى زندگى را بر همسرش سخت بگیرد و حاضر به طلاق او هم نباشد قاضى در چه صورتى مى تواند این زن را طلاق دهد؟
جواب: طلاق در صورتى براى قاضى جایز است که عدم امکان سازش در حدى باشد که منجر به عسر شدید و حرج اکید گردد زوج شخصاً حاضر به طلاق نباشد و طلاق قاضى طلاق رجعى است، ولى اگر رجوع واقع شود و باز موضوع عدم سازش باقى باشد مجدّداً طلاق مى دهد تا سوّمین مرتبه که طلاق بائن بشود.
سؤال 933 ـ بیش از ده سال است که به دلایل زیر قصد طلاق زوجه ام رادارم:
الف) عدم تمکین ب) خروج بدون اذن از منزل و حتّى از شهر در موارد غیر ضرورى. ج) اقدام به آبرویزى و هتک حرمت بنده در جامعه د) تهمتهاى ناروا و) تهدید به مسموم نمودن هـ) نامشروع قلمداد کردن صیغه ازدواج، و قانون نیز توجّهى به من نکرده آیا مى توانم خود صیغه طلاق را بخوانم و آیا گرفتن حکم طلاق در مقابل پرداخت پول امکان پذیراست و چنین حکمى اعتبار شرعى دارد؟
جواب: عدم تمکین به تنهایى مى تواند دلیلى بر اقدام به طلاق باشد، ولى تا مى توانید از طلاق بپرهیزید مگر این که ناچار شوید.
سؤال 934 ـ طلاق زنى که همسرش تریاکى است و مدّتى است که مفقودالاثر شده و محکوم به اعدام است، چگونه است؟
جواب: چنانچه فرار کرده و امید به بازگشت او نیست و زن در عسر و حرج شدید مى باشد و زندگى کردن با چنین مردى براى او مقدور نیست حاکم شرع مى تواند او را طلاق دهد، ولى اگر مى تواند صبر کند و احتمال بازگشت و امکان زندگى با او وجود دارد، حکم او عدم طلاق است.
سؤال 935 ـ در موضوع اختلاف زن و شوهرى که حضرت امام رضوان الله تعالى علیه احتیاط داشتند در تعیین حکمین، که نظر مبارک حضرت عالى هم همین است، اگر زن از شوهر خود تقاضاى طلاق کند با این که شرعاً و قانوناً اختیار طلاق با مرد است (مگر موارد استثنایى) آیا در چنین موردى نیز احتیاج به تعیین حکمین است؟ چون اگر زوج راضى به طلاق نباشد حَکَم نمى تواند کارى بکند و نتیجه ندارد و در موارد استثنایى مانند ترک نفقه و عدم امکان اخذ نفقه زوجه از زوج، که دادگاه مى تواند اقدام به طلاق کند آیا در چنین موردى تعیین داور لازم است یا خیر؟
جواب: حکمیّت طبق ظاهر قرآن مجید مربوط به مواردى است که اختلاف شدید میان زن ومرد پیدا شده و ممکن است منجر به جدایى یا مطالب ناگوار دیگر شود در این جا حاکم شرع دو حَکَم براى رسیدگى به کار آنها تعیین مى کند و حکمین در صورتى مى توانند حُکم به جدایى دهند که این امر از سوى زوجین به آنها محوّل شده باشد که هر چه را صلاح دیدند عمل کنند حتّى طلاق.
سؤال 936 ـ خانمى 21 سال پیش با مردى به صورت لفظى و غیر معلوم از نظر دائمى و موقّتى ازدواج نموده، بعد از چهارسال زندگى و تولد اوّلین فرزندشان، آن مرد این خانم و بچّه را رها کرده و مفقود شده و جستجو نیز بى فایده بوده آیا این خانم مى تواند ازدواج بنماید یا نه؟
جواب: باید به حاکم شرع مراجعه کند هرگاه مأیوس از اطّلاع بر احوال او شد مى تواند او را طلاق دهد و بعد از چهار ماه و ده روز ازدواج کند و احتیاطاً حاکم شرع مدّت باقیمانده را (به فرض موقّت بودن عقد) نیز مى بخشد واگر احتمال پیدا شدن شوهر وجود دارد حاکم شرع چهار سال براى جستجو تعیین مى کند هرگاه اثرى پیدا نشد اقدام به طلاق مى کند.
سؤال 937 ـ هرگاه زوج بدون عذر شرعى از دادن نفقه خوددارى کند آیا طلاق زوجه جایز است؟
جواب: حاکم شرع باید از مال زوج نفقه را بپردازد و اگر میسّر نشود به او تکلیف طلاق کند و اگر طلاق ندهد شخصاً او را طلاق مى دهد.
سؤال 938 ـ اگر زنى پس از طلاق از شوهر اوّل با مرد دیگرى ازدواج کند و به علّتى ازدواج دوّم باطل باشد آیا این زن مى تواند پیش شوهر دوّم بماند چون اگر شوهر دوّم آن زن را طلاق بدهد و از هم جدا شوند مایه آبروریزى آن مرد یا آن زن است؟
جواب: مى تواند بماند، امّا نامحرم است و روابط زن و شوهرى نباید میان آن دو باشد.
سؤال 939 ـ این جانب مدّت شانزده سال قبل با مردى ازدواج نمودم و مدّت هشت ماه زندگى مشترک داشتیم که شوهرم به جمهورى اسلامى ایران مسافرت نموده و مدّت شانزده سال این جانب را ترک نمود. در این مدّت هیچ گونه خرجى و نفقه برایم نفرستاد، به ناچار همراه پدر شوهرم جهت ردیابى از همسرم به ایران آمدیم، متأسفانه ایشان به جرم موادّ مخدر در یکى از زندانها محبوس بود، بعد از یک سال انتظار همسرم آزاد شد و دوباره زندگى مشترک را آغاز نمودیم و از او حامله شدم، شوهرم باز هم فرار کرد بعد از مدّتى با زن دیگرى که تبعه ایرانى است با تعدادى از فرزندانش پیدا شد، و از آن جا که نه حقیر از همسر دوّمش اطّلاع داشتم و نه همسر دوّمش از من اطّلاع داشت، همسر ایرانیش بناى ناسازگارى گذاشت، بعد از مدّتى با همسر دوّمش به جاى نامعلومى رفت و فرزند ما بعد از این به دنیا آمد و اکنون مدّت دو سال است که در عالم هجرت بدون سرپرست و خرجى و نفقه زندگى مى کنم، در ضمن این دفعه پدر پیرش را نیز همراه خود برده است به مراجع قضایى شاکى شده ام خبرى از همسرم معلوم نیست، حال تکلیف من چیست و چه کار کنم؟
جواب: در صورتى که مرد حاضر به دادن نفقه و زندگى کردن با این همسر نیست و طلاق هم نمى دهد حاکم شرع مى تواند صیغه طلاق او را اجرا کند.
سؤال 940 ـ من همراه شوهر و فرزندانم در سال 1366 به نروژ آمدیم و الآن سه سال است که شوهرم من و بچّه هایم را رها کرده و رفته و مرا بلاتکلیف گذاشته است ولى طلاق دولتى را در نروژ انجام داده ایم در نروژ مرکز توحید اسلامى براى شیعیان و مسلمین وجود دارد، از جنابعالى درخواست مى کنیم که به روحانى این مرکز وکالت و اجازه براى جارى کردن صیغه طلاق شرعى بدهید تا مرا طلاق دهد؟
جواب: چنانچه همسر شما نه حاضر است با شما زندگى کند و نه طلاق شرعى مى دهد به روحانى محترم محلّ وکالت دادیم که شما را بعد از ثبوت این موضوع مطلّقه سازد و همچنین در مورد سایر مسلمانانى که در شرایطى همانند شرایط شما زندگى مى کنند.
سؤال 941 ـ آیا براى تبدیل ازدواج دائم به موقّت غیر از طلاق و انجام عقد موقّت راهى وجود دارد؟ و اگر ندارد آیا عدّه نگهداشتن لازم است یا شوهر سابق در عدّه مى تواند زن را متعه کند؟
جواب: راه آن فقط طلاق است و در عدّه مى تواند با او ازدواج نماید به شرط این که طلاق رجعى نباشد و اگر طلاق رجعى است باید بعد از تمام شدن عدّه او را به عقد موقّت درآورد.
سؤال 942 ـ میان من و شوهرم سه سال پیش نزاع و اختلاف به وجود آمد که کار به دادگاه کشیده شد، بعد از آن که شوهرم فهمید که محکوم مى شود فرار کرد و به افغانستان رفت و شنیدم که در آن جا زن گرفته و من در این جا سرگردان و بى سرپست در خانه خواهر خود به سر مى برم، آیا شرعاً حاکم شرع مى تواند با ولایت خود مرا طلاق دهد؟
جواب: اگر عمداً همسر خود را رها کرده و رفته و رسیدگى به حقوق شرعى او نمى کند و همسر در عسر و حرج گرفتار است حاکم شرع مى تواند او را طلاق دهد ولى اگر دسترسى به او هست قبلا اتمام حجّت شود.
سؤال 943 ـ این جانبه با شخصى ازدواج کردم و مدّت یک سال و نیم با هم بودیم ولى اکنون ایشان سه سال است که مفقودالاثر شده و خبرى از ایشان ندارم، من از مهاجرین خارجى هستم و با یک فرزند خود در شهر مقدّس مشهد بى سرپرست و آواره زندگى مى کنم و بسیار پریشان مى باشم، من در زمان جارى شدن عقد به شوهرم گفتم که اگر به مدّت شش ماه نفقه به من نرسید اختیار طلاق به دست خودم باشد ولى آنها در عقدنامه ازدواج این مورد را ننوشتند، من هم سواد نداشتم که بخوانم، حال وظیفه من چیست؟
جواب: اگر او عمداً شما را رها کرده و رفته و در عسر و حرج شدید قرار دارید مى توانید به روحانى سرشناس و آگاه به مسائل مراجعه کنید تا شما را طلاق دهد.
سؤال 944 ـ این جانب مدّت 24 سال است که با خانمم زندگى مى کنم و داراى شش فرزند مى باشیم، در این مدّت با دخالت مستقیم پدر و مادر و برادر خانمم رو به رو بوده ام و زندگى تلخى را گذرانده ام تا این که مدّتى قبل دیگر کارد به استخوانم رسید و تصمیم به جدایى از همسرم گرفتم و چون در تصمیم خود جدّى بودم در چند جلسه (البتّه به فارسى) گفتم: همسرم مانند خواهر و مادرم براى من مى باشد، حال همسرم از گذشته خود پشیمان شده و تعهّد داده که دیگر مثل گذشته به تحریکات بستگان خود گوش نکند و من هم مى خواهم مدّتى دیگر به ایشان فرصت بدهم و با ایشان زندگى کنم با توجّه به گفته بالا آیا مى توانم با ایشان به عنوان زن و شوهر زندگى کنم؟
جواب: چنانچه این سخن را در حالى گفته اید که دو شاهد عادل حضور داشته اند و آن زن هم در حال عادت نبوده بعد از پاک شدن با او نزدیکى نکرده باشید باید کفّاره بدهید و کفّاره آن دوماه روزه است که باید سى و یک روز آن پشت سر هم باشد و اگر توانایى به روزه نداشته باشید 60 مسکین را طعام دهید امّا اگر دو شاهد عادل حضور نداشته، کفّاره اى هم ندارد و این سخن بى اثر است، در ضمن توجّه داشته باشید در آن جا که کفّاره لازم باشد تا کفّاره ندهید حلال نمى شود.
سؤال 945 ـ خانم شوهردارى با افرادى حدود دو سال رابطه داشته است و حتّى مدّت 20 روز بدون اجازه شوهرش معلوم نیست که در کجا به سر برده است آیا لازم است این خانم مشهور به فساد را طلاق داد؟
جواب: طلاق دادن او واجب نیست ولى لازم است او را از کار خلاف بازدارد.
سؤال 946 ـ شخصى به زنش اختیار داد که از سوى او کسى را براى طلاق وکیل کند، مدّتى گذشت زنش او را مطّلع نکرد که طلاق جارى شده یا نه؟ آیا نفقه در این مدّت برشوهر واجب است و آیا شوهر مى تواند این زن را به عنوان همسرش بپذیرد؟
جواب: مادامى که وقوع طلاق مشکوک است در حکم زوجه اوست.
سؤال 947 ـ همسران مفقودالاثرهاى جنگ تحمیلى که چندین سال از شوهرانشان خبرى ندارند در چه صورتى مى توانند ازدواج کنند؟
جواب: در صورتى که یقین به فوت همسرشان پیدا کنند، ازدواج جایز است و در غیر این صورت اگرماندن در آن حال، مایه عسر و حرج شود، حاکم شرع مى تواند آنها را طلاق دهد و در غیر این صورت باید طبق دستور حاکم شرع چهار سال درباره آنها تحقیق شود اگر اثرى پیدا نشد حاکم شرع آنها را طلاق مى دهد.
