سؤال 1107 ـ دو سال پیش مادرم عمرش را به شما داد و از وى چهار فرزند ذکور و سه فرزند اناث مانده است. ماترک آن مرحومه ملکى است به ارزش حدود ده میلیون تومان که تصمیم داشتیم بفروشیم و هرکس سهم خود را بردارد. خواهرانم دستخطى از آن مرحومه ارائه مى دهند به این مضمون که فرزندانم هنگام تقسیم ارثیه بین دختر و پسر فرق قائل نشوند و همه به یک نسبت برخوردار شوند حال با توجّه به این که همگى ما صحّت دستخط یعنى تعلّق داشتن به آن مرحومه را قبول داریم امّا ممکن است بعضى از برادران لااقل ته دل به این امر رضایت نداشته باشند، بفرمایید که تکلیف شرعى چیست؟
جواب: با توجّه به این که مادر حق داشته در ثلث مال خود تصرّف کند، آنچه درباره سهم دختران گفته است هیچ اشکالى ندارد چون تفاوت مزبور از ثلث کمتر مى شود. بنابراین همان طور که مادر وصیّت کرده است باید عمل کنید.
سؤال 1108 ـ زنى بیست و پنج سال پیش از شوهرش طلاق گرفته و از آن شوهر یک پسر و یک دختر دارد و مرد زن دیگرى اختیار کرده که از او نیز دخترى دارد و او را نیز بیست سال پیش طلاق داده است و زن سوّمى اختیار کرده است. پدر و پسرش در اثر واژگون شدن ماشین، فوت نموده اند و تقدّم و تأخر فوت هیچ کدام معلوم نیست و زن طلاق گیرنده ادّعا مى نماید پسرش که هیچ گونه مالى ندارد و با پدرش زندگى مى کرد و مجرّد بوده، باید از پدر ارث برده و ارث پسرش به او برسد، آیا به او ارث مى رسد (توضیح این که پدر داراى ورثه هاى زیر مى باشد: دو دختر، مادرش و زنى که در حال حاضر در خانه اوست)؟
جواب: ارث آن مرد به دو دختر و پسرى که تصادف کرده و همسر و مادرش مى رسد، یک هشتم آن به همسر و یک ششم آن به مادر و بقیّه 4 سهم مى شود، دو سهم،از آن پسرى است که تصادف کرده و از طریق او به مادرش مى رسد (در صورتى که وارثش فقط مادر بوده باشد) و به هریک از دختران یک سهم مى رسد.
سؤال 1109 ـ وارث زید متوفى یک خواهرزاده مادرى است، از طرف دیگر سه تن از عموزادگان او در قید حیاتند، ارث زید چگونه تقسیم مى شود؟
جواب: با وجود خواهر زاده به عموزاده ها ارثى نمى رسد، و اگر وارث دیگرى نیست، باید تمام مال را به همان خواهرزاده داد.
سؤال 1110 ـ شخصى در زمان حیات خویش، حقوق تنها وارث خود را که خواهرش بوده با پرداختن مبلغ 14000 تومان به عنوان مصالحه از او سلب نموده و بیان داشته که مشارٌالیها هیچ گونه حقّى نسبت به ارث برادر خود بعد از وفات وى ندارد و جمیع مایملک را نیز به همسر خویش صلح نموده است و این صلح و مصالحه دو سال قبل از فوت مشارٌالیه و در حالت مرضى بوده است که منجر به وفات وى شده است با توجّه به اجمالى که گذشت، آیا این صلح و مصالحه صحیح است و مانع ارث مى شود؟
جواب: کسى نمى تواند دیگرى را از ارث محروم کند تنها مى تواندنسبت به یک سوّم مال خودش وصیّت کند که در هر مصرفى که مى خواهد صرف کنند و در مورد بخشش اموال به همسرش اگر در حال حیات و صحّت و سلامت صورت گیرد و تحویل داده شود ملک او خواهد شد ولى اگر تحویل نداده، اموال او به صورت ارث در میان همه بستگان کمافرض الله تقسیم مى شود و اگر در حال بیمارى منجر به مرگ باشد احتیاط آن است که تنها ثلث آن، به شخص مزبور داده شود و در بقیّه، با ورثه مصالحه شود.
