سؤال 1343 ـ جنینى در شکم مادر به قتل رسیده است امّا مونث و مذکّر بودن آن معلوم نیست، دیه آن چقدر است؟
جواب: در صورتى که جنین کامل شده و روح در آن دمیده نشده دیه آن صد دینار است و فرقى میان مؤنث و مذکّر نیست و اگر روح در آن دمیده شده باشد در مذکر هزار دینار و در مؤنث پانصد دینار و در مواردى که مشکوک باشد هفت صد و پنجاه دینار است.
سؤال 1344 ـ دیه از بین بردن نطفه بسته شده یا سقط جنین چه مقدار است؟
جواب: هرگاه تنها نطفه باشد بیست مثقال شرعى طلا (20 دینار) و اگر به صورت خون بسته شده باشد چهل مثقال (40 دینار) و اگر مضغه باشد شصت مثقال (60 دینار) و اگر به صورت استخوان باشد بدون گوشت هشتاد مثقال (80 دینار) و اگر جنین کامل باشد و هنوز روح و حرکت نداشته باشد صد مثقال طلا (100 دینار) و اگر روح در آن دمیده شده باشد هزار مثقال (1000 دینار) در مذکر و پانصد مثقال (500 دینار) در مؤنث است (منظور از مثقال شرعى هیجده نخود است که سه چهارم مثقال معمولى است).
سؤال 1345 ـ اگر زن حامله اى براى سقط جنین به طبیب و یا قابله مراجعه کند و او هم، عالماً و عامداً اقدام به سقط جنین کند، اگر روح در جنین دمیده شده باشد، آیا باید قصاص شود یا دیه کامله به عهده اوست؟
جواب: در قتل عمد جنین دیه است و قصاص نیست حتّى جنین کامل، زیرا اوّل این که عمومات قصاص شامل جنین نمى شود. دوّم این که در روایات متعدّدى که در باب دیه جنین وارد شده، تعبیراتى وجود دارد که یا صریح در قتل عمد است و یا اعم از قتل عمد و خطا و شبه عمد مى باشد و در همه آنها تصریح به دیه شده و ثالثاً برفرض که مصداق شبهه شود، حدود و قصاص تُدْرَاُ بالشّبهات به خصوص این که فتواى به جواز قصاص در باب جنین از کسى از مشاهیر فقها دیده نشده است جز در موارد نادر.
سؤال 1346 ـ لطفاً آدرس موارد نادرى که فرموده اید فتواى بعضى از مشاهیر بر قصاص جنین ذى الرّوح است را مرقوم فرمایید؟
جواب: در شرح لمعه در باب دیه جنین اشاره اى به این معنا شده است در کشف اللثام و قواعدالاحکام علاّمه نیز اشاره، بلکه تصریح به این معنا شده است.
سؤال 1347 ـ اگر زن حامله اى حمل خویش را سقط کند (مباشرتاً یا تسبیباً) آیا باید قصاص شود یا دیه بپردازد؟
جواب: قصاص نمى شود بلکه فقط دیه دارد.
سؤال 1348 ـ ماده 91 قانون تعزیرات که به تأیید فقهاى شوراى نگهبان رسیده و لازم الاجرا مى باشد، مقرّر مى دارد «اگر زن حامله براى سقط جنین به طبیب و یا قابله مراجعه کند و طبیب هم عالماً و عامداً مباشرت به اسقاط جنین نماید دیه جنین به عهده اوست و اگر روح در جنین دمیده شده باشد باید قصاص شود و اگر او
را به وسایل اسقاط جنین راهنمایى کند به شش ماه تا سه سال حبس محکوم مى شود» نظر به این که فقهاى شیعه در مورد جنین بین حلول روح و غیر آن فرقى قائل نیستند و در هر حال سقط جنین را موجب ثبوت قصاص نمى دانند، آیا مادّه قانونى مذکور منطبق با شرع مى باشد؟ در صورت منفى بودن، تکلیف قاضى در صدور حکم چیست؟
جواب: با توجّه به روایات متعدّدى که درباره سقط جنین وارد شده و در این روایات (که بعضى از آنها در مورد عمدمى باشد) چیزى جز دیه وجود ندارد و با توجّه به مدارک دیگرى که از کلمات فقها در دست است، قصاص در مورد جنین مطلقاً منتفى است و تنها دیه تعلّق مى گیرد و باید فقهاى محترم شوراى نگهبان را در جریان این مسأله گذاشت تا قانون را اصلاح نمایند.
سؤال 1349 ـ چندى قبل خانمى که در ماه هشتم حاملگى بود در اثر تصادف اتومبیل، همراه فرزندى که در رحم داشت فوت مى کند، از آن جا که جنسیّت بچّه که در رحم مادر بوده مشخص نیست، دیه آن چگونه محاسبه مى شود؟
جواب: باید دیه دختر و پسر را جمع و تقسیم بر دو کنند.
