در این جا لازم است خوانندگان عزیز را به چند نکته توجّه دهیم:

الف) اگر چه تمام سؤالات این مجموعه همان گونه که قبلا اشاره شد نخست در شوراى استفتاى معظّم له مطرح شده بود، ولى از آن جا که حضرت استاد نسبت به مسائل علمى و بخصوص مسائل شرعى و استفتائات عنایت خاصّى دارند قرار شد که همه مسائل دوباره از نظر معظّم له گذرانده شود به همین دلیل بعد از این که یک سال کارهاى مقدماتى روى استفتائات انجام شد، کار قرائت استفتائات در محضر معظّم له شروع گردید و تک تک سؤالات دوباره به نظر ایشان رسید و مرجع عالیقدر در بعضى از موارد اصلاحاتى را نیز انجام دادند، در ضمن قسمتى از سؤالات نیز توسط خود معظّم له در کنار بیت اللّه الحرام و حرم حضرت رسول(صلى الله علیه وآله) (رزقنا اللّه وایاکم ان شاء اللّه) در سفر عمره مفرده اى که به مکّه مکرّمه داشتند مطالعه و اصلاح شد.

ب) استفتائات این مجموعه، منحصر به ایران اسلامى نیست بلکه حاصل نامه هایى است که از سراسر کشورهاى مسلمان نشین رسیده است، بنابراین اگر به سؤالاتى برخورد کردید که با جوّ حاکم بر میهن اسلامى ما سازگار نبود، احتمالا آن سؤالات از سایر کشورهاست.

ج) براى حفظ اسرار سؤال کنندگان عزیز، ویژگیهاى شخص سؤال کننده که در متن نامه بوده حذف شده است و بعضى از سؤالات نیز تلخیص گردیده است.

د) از آن جا که متن فعلى به نظر آن مرجع عالیقدر رسیده و بعضى از جوابها اصلاح شده است، اگر تفاوتى بین جوابهایى که در دست دارید با آنچه در این کتاب آمده است، وجود داشته باشد جوابهاى این کتاب مقدّم است.

در خاتمه از تمام عزیزانى که ما را در تهیّه این مجموعه همراهى کرده اند، به خصوص حجة الاسلام آقاى محمّد ربّانى که در مقابله قسمت عمده این کتاب ما را یارى کرده است، تقدیر و تشکر نموده و منتظر پیشنهادات سازنده خوانندگان محترم مى باشیم.

ربَّنا تَقَبَّلْ مِنّا، اِنَّکَ اَنتَ السَّمیعُ الْعَلیم

قم ـ حوزه علمیّه

ابوالقاسم علیان نژادى

شهریور ماه 1375 ـ مطابق با جمادى الاولى 1417