از آنجا که اخلاص گرانبهاترین گوهرى است که در خزانه قلب و روح انسان پیدا مى شود، آثار فوق العاده مهمّى نیز دارد که در روایات اسلامى با تعبیرات کوتاه و بسیار پر معنى به آن اشاره شده است.
در حدیث معروفى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: «ما اَخْلَصَ عَبْدٌ لِلّهِ عَزَّوَجَلَّ اَرْبَعِینَ صَباحاً اِلاّ جَرَتْ یَنابیعُ الْحِکْمَةِ مِنْ قَلْبِهِ عَلى لِسانِهِ; هیچ بنده اى از بندگان خدا چهل روز اخلاص را پیشه خود نمى سازد مگر این که چشمه هاى حکمت و دانش از قلبش بر زبانش جارى مى شود.»(1)
در حدیث دیگرى از امام علىّ بن ابیطالب(علیه السلام) مى خوانیم: «عِنْدَ تَحَقُّقِ الاِْخْلاصِ تَسْتَنیرُ البَصائِرُ; به هنگام تحقّق اخلاص، چشم بصیرت انسان نورانى مى شود.»(2)
در حدیث دیگرى از همان حضرت مى خوانیم: «فى اِخْلاصِ النِّیّاتِ نَجاحُ الاُمُورُ; در اخلاص نیّت پیروزى در کارها است.»(3)
این نکته روشن است که هر قدر نیّت خالصتر باشد به باطن کارها اهمّیّت بیشترى داده مى شود تا به ظاهر کار، و به تعبیر دیگر، محکم کارى در حدّ اعلى خواهد بود; به همین دلیل پیروزى در کار تضمین خواهد شد. و بعکس اگر نیّت آلوده به ریا باشد به ظاهر بیش از باطن اهمّیّت داده مى شود و کارها و برنامه ها توخالى مى گردد و همین امر سبب شکست است.
و نیز به همین دلیل، در حدیث دیگرى از همان امام (علیه السلام) مى خوانیم: «لَو خَلَصَتِ النِّیّاتُ لَزَکَّتِ الاَعْمالُ; اگر نیّات خالص شود اعمال پاکیزه خواهد شد.»(4)
* * *
1. عیون اخبار الرّضا، جلد 2، صفحه 69; بحارالانوار، جلد 67، صفحه 242.
2. غرر الحکم، جلد 2،صفحه 490، شماره 12.
3. غرر الحکم، جلد 2، صفحه 14، شماره 68.
4. غرر الحکم، جلد 2، صفحه 603، شماره 11.