افراد خوش باور چنین تصوّر مى کنند که دیگر دوران استعمار گذشته، و امروز روزى نیست که بتوان ملّتهایى را در زنجیر اسارت و استعمار نگهداشت. و شاید گویاى این موضوع را جنبشهاى آزادى خواهى مستعمرات، و آزادى تدریجى آنها و پذیرش آنان، به عنوان عضویت در سالن خطابه بین المللى (ببخشید سازمان ملل متحد) و تنظیم اعلامیه حقوق بشر و امثال این مقولات ... مى دانند.
در حالى که این تغییر قیافه استعمار، چیزى جز «درک روح زمان» و «تطبیق بر مقتضیات زمانى و مکانى» نیست!
روشنتر بگوییم: نگهدارى مستعمرات طبق اصول قدیمى با بیدارى نسبى آنها، نه امکان پذیر است، نه مقرون به صرفه، پس چه بهتر که با اعطاى آزادیهاى صورى و نیم بند، و استفاده از قدرتهاى محلّى به جاى آوردن نیروى نظامى از خارج، هدفهاى اقتصادى که مقصود اصلى است تعقیب گردد.
این نوع استعمار که آن را در اصطلاح جامعه شناسى امروز «استعمار غیر مستقیم» مى نامند براى امروز بسیار مناسبتر و ایده آلى تر است!
یکى از مقامات حساس یکى از دول بزرگ غرب اخیراً گفته بود:
«نگاه داشتن یک سرباز در خارج براى ما 8 برابر استخدام یک سرباز محلّى خرج دارد، ما ترجیح مى دهیم به جاى یک سرباز در مناطق نفوذ خود 8 سرباز داشته باشیم»!
به همین دلیل مشاهده مى کنیم غالب کشورهاى آزاد شده آفریقا، علاوه بر این که از نظر اقتصادى هنوز کاملا به صورت مستعمره به سر مى برند، میدان جنگها و کشمکشها و رقابتهاى خطرناک دول بزرگ هستند، و روى آرامش را به خود نمى بینند، این کشمکشها در کشورهاى ظاهراً استقلال یافته چیزى جز ادامه همان رقابتها و جنگهاى استعمارى ـ منتها در قیافه هاى جدید ـ نیست و این خود بهترین دلیل بر عدم استقلال سیاسى آنها علاوه بر عدم استقلال اقتصادى آنان است، به خصوص که جاى پاى کشورهاى بزرگ در همه جا به چشم مى خورد.
