در مورد فراورده هاى صنعتى دیگر، جاى تردید نیست که با پیشرفت صنایع سنگین، تولید بیشترى در مدّت کمتر صورت خواهد گرفت، و رقم بزرگى از این محصولات، زاید بر احتیاجات کشور تولید کننده است و باید به هر طریق که ممکن است، به صورت «صادرات» به خارج فرستاده شود و در بازارهاى بیرون مصرف گردد.
این موضوع به قدرى ضرورى است که اگر حتى یک ماه درهاى بازارهاى خارجى به روى آنها بسته شود فرآورده هاى گوناگون در انبارها متراکم شده، کارخانه ها مى خوابد، و یک بحران شدید اقتصادى به دنبال آن بروز خواهد کرد.
با این حال تصدیق مى کنید که مسأله «صادرات» براى این گونه کشورها یک مسأله کاملا «حیاتى» است.
خوب، صادرات نیازمند «بازار مصرف» است و یکى از شرایط اساسى بازار مصرف و مصرف کنندگان خوب این است که خود آنها قادر به تولید مشابه نباشند و یا اگر قادر به تولید مشابه باشند قادر به رقابت نباشند (یعنى مصنوعات آنها گرانتر از مصنوعات بیگانه تمام شود). براى تأمین این منظور چاره اى جز این نیست که کشورهاى عقب نگاه داشته شده! (و به اصطلاح دیپلوماتیک: توسعه نیافته و در حال رشد!) همیشه به همان حال توسعه نیافته و در حال رشد بمانند، یعنى جلو جنبشهاى مترقیانه آنها به هر قیمتى ممکن است گرفته شود.
از طرف دیگر این بازارهاى صادراتى هر چه باشد بالاخره محدود است و بر سر آنها یک رقابت و کشمکش دائمى در میان کشورهاى تولید کننده وجود خواهد داشت و هر کدام براى ربودن یک «بازار داغ» از دیگران و یا براى پیدا کردن جاى پاى مطمئنى در یک منطقه وسیع نقشه ها طرح مى کنند، سر کودتاهاى پى درپى را در کشورهاى ضعیف و مصرف کننده در همین رقابتهاى دائمى پشت پرده باید جستجو کرد.
گاهى نیز دولتهاى بزرگ تولید کننده با یکدیگر سازش مى کنند و کشورهاى کوچک را مانند توپ فوتبال به یکدیگر پاس مى دهند! و یا هر کدام طبق قراردادهاى محرمانه منطقه نفوذ دیگرى را به رسمیّت شناخته و از مزاحمت یکدیگر در مرزهاى تعیین شده خوددارى مى کنند.
