مسأله 270- همان گونه که گفته شد هر یک از وقوف در «عرفات» و «مشعر» داراى دو قسم است:
1- وقوف اختیارى 2- وقوف اضطرارى.
«وقوف اختیارى عرفات» از حدود ظهر تا غروب آفتاب است.
«وقوف اضطرارى عرفات» مقدارى - هرچند کم - از شب عید است.
«وقوف اختیارى مشعر» از طلوع صبح روز عید تا طلوع آفتاب است.
«وقوف اضطرارى مشعر» از طلوع آفتاب تا ظهر روز عید است.
البتّه «مشعر» وقوف اضطرارى دیگرى نیز دارد که مربوط به زنان و افراد ضعیف و بیمار است و آن، مقدارى از شب عید مى باشد که در آنجا توقّفِ کوتاهى مى کنند سپس از آنجا به منى کوچ مى کنند.
در اینجا احکام کسى که همه این وقوفها یا بعضى از آنها را درک کند مشروحاً مى آوریم.
1- کسى که وقوف به عرفات و مشعر را هر دو در وقت اختیارى انجام دهد (یعنى از ظهر تا غروب روز عرفه در عرفات، و از طلوع فجر تا طلوع آفتاب در مشعر الحرام باشد) مسلّماً حجّ او صحیح است.
2- کسى که هیچیک از وقوفهاى اختیارى و اضطرارى که در بالا گفته شد نه در مشعر و نه در عرفات درک نکند، چنین کسى حجّ او باطل است و باید نیّت «عمره مفرده» کند، یعنى با همان احرامى که دارد طواف و نماز و سعى به جا آورد و تقصیر کند (و احتیاطاً طواف نساء و نماز آن را نیز به جا آورد) و از احرام بیرون آید، ولى باید در سال آینده حجّ تمتّع را اعاده کند.
3- هرگاه «وقوف اضطرارى عرفه» را با «وقوف اختیارى مشعر» به جا آورد (یعنى روز نهم به عرفات نرسیده و تنها مقدارى از شب را در آنجا مانده، سپس در مشعر الحرام از طلوع صبح تا طلوع آفتاب وقوف کرده است، چنین کسى نیز حجّش صحیح و بلااشکال است.
4- کسى که «وقوف اختیارى عرفه» را با «اضطرارى مشعر» درک کند (یعنى بعد از ظهر عرفه تا غروب در عرفات بوده، ولى به علّتى بعد از طلوع صبح تا طلوع آفتاب در مشعر نمانده است، امّا مقدارى قبل از ظهر را در مشعر مانده است) چنین کسى نیز حجّش صحیح است.
5- کسى که فقط «وقوف اختیارى عرفه» را درک کرده است (یعنى بعد از ظهر نهم تا غروب در عرفات بوده، امّا نتوانسته است در مشعر حتّى قبل از ظهر روز عید مقدارى وقوف کند) چنین کسى نیز حجّش صحیح است (به هر علّت که باشد.)
6- کسى که تنها «وقوف اختیارى مشعر» را درک کرده (یعنى مطلقا به عرفات نرسیده، امّا در مشعرالحرام از طلوع صبح تا طلوع آفتاب توقّف نموده) حجّ او نیز صحیح است.
7- کسى که «وقوف اضطرارى عرفات» را در شب عید و «وقوف اضطرارى مشعر» را در پیش از ظهر عید درک نموده، حق این است که حجّ او نیز صحیح مى باشد.
8- کسى که فقط «وقوف اضطرارى مشعر» را درک کرده (یعنى تنها توانسته است خود را پیش از ظهر روز عید به مشعر الحرام برساند) چنین شخصى حجّ او فوت شده و باید نیّت عمره مفرده کند و بعد از انجام اعمال عمره مفرده از احرام بیرون آید، و باید حجّ تمتّع را در سال آینده اعاده کند.
9- کسى که تنها وقوف اضطرارى عرفات را درک کند حجّ او نیز فوت شده و باید مطابق صورت قبل عمل کند.
10- کسى که هیچیک از وقوفهاى اضطرارى و اختیارى را درک نکند (یعنى بعد از ظهر روز عید به آنجا برسد) حجّ او باطل است و باید طبق مسأله قبل عمل کند.
