یکى از مستحبّات بسیار مؤکّد براى کسانى که در مکّه هستند طواف خانه خداست، که مانند طواف واجب هفت دور است، و بعد از آن دو رکعت نماز طواف خوانده مى شود; ولى سعى صفا و مروه ندارد.
و این از افضل عبادات در مسجد الحرام است و در حدیث معتبر از امام صادق(علیه السلام) آمده است که: «در اطراف کعبه صد و بیست رحمت الهى وجود دارد که نیمى از آن مخصوص طواف کنندگان و چهل قسمت دیگر از آن مربوط به نمازگزاران و بیست قسمت دیگر، از آنِ نگاه کنندگان به کعبه است»
و انسان مى تواند به نیّت خود یا به نیّت دوستانى که در مکّه نیستند، اعم از اموات و غیر اموات، این طواف را به جا آورد و بر عمره هاى متعدّد که به قصد رجا به جا مى آورند ترجیح دارد.
طواف مستحب مانند طواف واجب است; ولى در موارد زیر تفاوت دارد.
1- در طواف مستحب طهارت شرط نیست; هرچند افضل آن است که با وضو باشد; ولى براى نماز طواف باید وضو بگیرد.
2- نماز طواف مستحب را در هر جایى از مسجد الحرام مى توان انجام داد.
3- موالات در طواف مستحب لازم نیست.
4- قطع طواف نافله بدون عذر و ضرورت جایز است; اگرچه نخواهد بقیّه اشواط را به جا آورد. و امّا در طواف واجب بنا بر احتیاط واجب در غیر موارد ضرورت قطع نشود.
5- شک در نقصان دورهاى طواف مستحب اشکالى ندارد و بنا را بر کمتر مى گذارد.
6- در طواف واجب، قِران جایز نیست (یعنى جایز نیست طواف واجب را با طواف دیگر دنبال هم آورد، بدون آن که بین دو طواف، نماز طواف فاصله شود) ولى در طواف مستحب مکروه است.
7- قطع طواف مستحب در غیر موارد ضرورت نیز جایز است و بعداً از هر کجا قطع کرده باشد بقیّه را به جا مى آورد و احتیاج به گذشتن از دور چهارم نیست.
بهتر است در مواقعى که گروه زیادى مشغول انجام طواف واجب هستند و ازدحام شدید است، از طواف مستحب خوددارى شود تا مطاف در اختیار کسانى که طواف واجب مى کنند قرار گیرد.
طواف مستحب وقت معیّنى ندارد و در هر موقع از شب یا روز مى توان انجام داد، همچنین تعداد معیّنى ندارد ولى هر طواف باید هفت دور باشد.
طواف مستحب لباس احرام نمى خواهد و سکوت یا سخن گفتن و یا ذکر گفتن در آن جایز است، مانند طواف واجب; هرچند بهتر است که مشغول ذکر خدا باشد و یا دعا بخواند.
بلند خواندن دعاها در طواف مستحب و واجب بطورى که مزاحمت براى دیگران فراهم شود کار خوبى نیست.
ــــــــــــــــــــــــــــ
1- وسائل الشّیعه، جلد 9، صفحه 398.
