حج یکى از ارکان مهمّ اسلام، و از بزرگترین فرائض دینى است.
قرآن مجید در یک عبارت کوتاه و پرمعنى مى فرماید: «وَ لِلّه عَلَى النّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ اِلَیْهِ سَبیلاً; براى خدا بر مردم است که حجّ خانه او کنند، آنها که توانائى رفتن به سوى او دارند» و در ذیل همین آیه مى فرماید: «وَ مَنْ کَفَرَ فَاِنَّ اللّهَ غَنِىٌّ عَنِ الْعالَمینَ; و هر کس کفر ورزد (و حج را ترک کند، به خود زیان رسانده)، خداوند از همه جهانیان بى نیاز است.»
جمله «براى خداست بر مردم...» به ضمیمه تعبیر به «کفر» در مورد کسانى که حجّ واجب را ترک مى کنند، اهمّیّت فوق العاده آن را در اسلام کاملاً رشن مى سازد.
قابل توجّه این که در تفسیر آیه شریفه 72، سوره اسراء: «وَ مَنْ کانَ فى هذِهِ اَعْمى فَهُوَ فِى الاْخِرَةِ اَعْمى وَ اَضَلُّ سَبیلاً; کسى که در این جهان (از دیدن چهره حق) نابینا بوده است، در آخرت نیز نابینا و گمراه تر است.» از امام صادق(علیه السلام) روایت شده که یکى از معانى آیه، کسى است که حجّ واجب خود را پیوسته به تأخیر مى اندازد تا مرگ او فرا مى رسد (او در قیامت نابینا خواهد بود.)
در حدیث دیگرى آمده است: «هر کس حجّ واجب را بدون عذر ترک کند روز قیامت یهودى یا نصرانى محشور مى شود.»
و در مقابل براى حج آنچنان پاداشهاى عظیمى در روایات اسلامى وارد شده که درباره کمتر عملى دیده مى شود.
چنانکه در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم: «کسانى که حج و عمره به جا آورند میهمان خدا هستند، هر چه بخواهند خدا به آنها مى دهد، و هر دعائى کنند به اجابت مى رسد، و اگر درباره کسى شفاعت کنند پذیرفته مى شود... و اگر در این راه بمیرند خداوند تمام گناهان آنها را مى بخشد.»
و نیز در حدیث دیگرى مى خوانیم: «اِنَّ الْحَجَّ المَبْرُورَ لا یَعْدِلُهُ شَىءٌ وَ لا جَزاءَ لَهُ اِلاَّ الجَنَّة; حجّ مقبول چیزى با آن برابرى نمى کند و پاداشى جز بهشت ندارد!»
«وَ اَنَّ الْحاجَّ یَکُونُ کَیَوم وَلَدَتْهُ اُمُّه; کسى که حج به جا آورد از گناه پاک مى شود، همانند روز که از مادر متولّد شده است.»
و این بزرگترین موهبت، و برترین افتخار، و بالاترین پاداش است.
ــــــــــــــــــــــــــــ
1- سوره آل عمران، آیه 97.
2- این حدیث شریف و احادیث آینده را مرحوم محقّق یزدى در «العروة الوثقى» در کتاب حج و مرحوم شیخ حرّ عاملى و دیگر بزرگان در کتاب «وسائل الشّیعه» و سایر کتب معروف حدیث آورده اند.
