از موضوعاتى که ممکن است وصله مخدّر بودن، به آن بچسبانند مسأله شفاعت است; به این ترتیب که گفته شود، این مسأله گرچه در شکل اصلیش مربوط به نجات از کیفر الهى گناهان است، نه مربوط به مسائل زندگى، ولى هنگامى که انسان عادت کرد که به جاى تلاش و کوشش در حسن عمل و ترک گناه و انجام رسالتها و مسئولیّتها، روى شفاعت پیامبران و امامان تکیه کند و نجات خود را در اتّکاى به وِجاهت دیگران بخواهد نه وجاهت خودش، این موضوع به طور غیر مستقیم در فعّالیّتهاى زندگى مادّى او نیز اثر خواهد گذاشت که استقلال شخصیّت و خودسازى را از دست داده و به طور اتّکالى و وابسته زندگى کند و سعى و تلاش را کنار گذارد و براى رسیدن به مقصد تکیه بر تلاش دگران نماید.
خلاصه، تکیه کردن بر شفاعت، روح تلاش و کوشش را در انسان تضعیف مى کند و موجب عقب ماندگى است.
از این گذشته تکیه بر شفاعت، تشویق به گناه و فرار از زیر بار وظایف فردى و اجتماعى است و آن نیز به نوبه خود سازمان اجتماعى را بهم مى ریزد. علاوه بر این، شفاعت بازتابى از فئودالیسم و جامعه طبقاتى است که افراد متمرّد و متخلّف براى تقرّب خود به رییس قبیله یا خان بزرگ از مقرّبان و نزدیکان او استمداد مى کردند تا خود را از کیفر، رهایى بخشند; و حتّى از نظر موحّدان و معتقدان به خدا ممکن است گفته شود مسأله شفاعت بوى شرک مى دهد، چون محتواى آن توجّه به غیر خدا و تأثیر غیر اراده اوست!.
و روى هم رفته مى توان ایرادات فوق را، اعمّ از ایرادهایى که ممکن است ماتریالیستها و یا پاره اى از خداپرستان در این مسأله مطرح کنند در چند مطلب خلاصه کرد:
1ـ اعتقاد به شفاعت، روح سعى و تلاش را تضعیف مى کند.
2ـ اعتقاد به شفاعت، انعکاسى از جامعه هاى عقب مانده و فئودالیته است.
3ـ اعتقاد به شفاعت، موجب تشویق به گناه و رها کردن مسئولیّتهاست.
4ـ اعتقاد به شفاعت، نوعى شرک و چندگانه پرستى محسوب مى شود.
باز در این جا به اشتباهات بزرگى برخورد مى کنیم که از پیش داورى هاى نادرست و سوء تفسیرها و یا سوء تعبیرها، یا دریافتهاى ناقص و یا برداشتهاى غرض آلود سرچشمه گرفته است، و براى برطرف شدن همه اینها چاره اى جز این نداریم که آب را از سرچشمه بگیریم تا در داورى خود گرفتار اشتباه نشویم و براى تحقّق این هدف، خطوط اساسى مسأله را به این ترتیب مورد بررسى قرار مى دهیم:
1ـ مفهوم واقعى شفاعت.
2ـمدارک شفاعت
3ـ شرایط شفاعت
4ـ فلسفه شفاعت.
5ـ بررسى و پاسخ اشکالات.
