الف) شغل روحانیّت

سؤال 1811ـ هدف شما از طلبگى، و رمز موفقیّتتان در این راه چه بوده است؟

جواب: در صورتى که نظم و پشتکار و خلوص نیّت براى خدمت را رعایت کنید موفّق خواهید شد.

سؤال 1812ـ آیا طلبه اى که لباس روحانیّت مى پوشد، باید همان موقع به تبلیغ برود؟ به نظر شما یک طلبه چه موقعى باید لباس بپوشد؟

جواب: بعد از اتمام لمعتین زمان مناسبى براى پوشیدن لباس روحانیّت است. و چه بهتر که از همان زمان تمرین تبلیغ را شروع کند، و سپس به تبلیغ برود.

سؤال 1813ـ به نظر شما متحجّر به چه کسانى گفته مى شود؟

جواب: معمولا این کلمه درباره کسانى به کار برده مى شود که تأثیر شرایط و زمان و مکان را در مسائل شرعیّه درک نمى کنند.

سؤال 1814ـ نظر حضرتعالى در مورد سخن امام راحل(قدس سره) که فرمودند «هر کس در مدرسه بماند و درس نخواند، حرام است.» چیست؟

جواب: اگر درس نخواند، استفاده او از مدرسه غاصبانه و حرام است.

سؤال 1815ـ اگر در حوزه علمیّه اى، براى کنترل شهوت، در غذا کافور بریزند، با توجّه به مضرّاتى که مى تواند براى نطفه داشته باشد، و امکان عقیم شدن انسان نیز مى رود، این کار چه حکمى دارد؟

جواب: اگر احتمال خطر و ضرر قابل ملاحظه اى باشد، جایز نیست، و معمولا مقدار بسیار کمى مى ریزند که ضرر و خطر نداشته باشد.

ب) خدمه هواپیماها

سؤال 1816ـ گرفتن غذاهاى اضافى در پروازهاى هوایى، براى خدمه و مانند آنها، در صورتى که امکان نگه دارى براى پرواز بعد، یا تحویل به کترینگ وجود دارد، و غذا فاسد نمى شود، چه صورت دارد؟

جواب: در صورتى که مقرّرات اجازه دهد، اشکالى ندارد.

ج) رفتگران

سؤال 1817ـ بعضى از رفتگرها با این که از شهردارى حقوق مى گیرند، و فقیر و عاجز هم نیستند، از مردم نیز مطالبه اجرت مى کنند. آیا این کار جایز است؟

جواب: در صورتى که دهندگان پول با میل خودشان به عنوان انعام چیزى به آنها بدهند، مانعى ندارد.

د) کارکنان کمیته امداد

سؤال 1818ـ هنگام برگزارى بعضى مراسمات در کمیته امداد حضرت امام(رحمه الله)، مانند جشن عاطفه ها، از کمک هاى جمع آورى شده، مبالغى به عنوان پاداش به پرسنل برگزار کننده پرداخت مى گردد. این کار چه حکمى دارد؟

جواب: تنها مى توان اجرت زحمات آنها را از آن کمکها پرداخت کرد.

هـ) طلا فروشان

سؤال 1819ـ خرید طلا از کسانى که احتمال داده مى شود طلایشان سرقتى باشد، چه حکمى دارد؟

جواب: در صورتى که احتمال قابل ملاحظه اى باشد اشکال دارد.

سؤال 1820ـ معاوضه طلا با عیار 21، به طلاى 18 عیار، با تفاوت و زن چه حکمى دارد؟ مثلا ده مثقال طلاى 21 عیار را، به هشت مثقال طلاى 18 عیار معامله کنند. آیا جایز است؟

جواب: جایز نیست; بهتر است دو معامله جداگانه انجام دهند.

سؤال 1821ـ طلا فروشان در هنگام خرید، نگین را از انگشتر یا گردنبند جدا مى کنند، و در هنگام فروش طلا را با نگین مى فروشند. این گونه معاملات شرعاً چه حکمى دارد؟

جواب: در صورتى که طبق توافق طرفین صورت گیرد اشکالى ندارد.

سؤال 1822ـ نگاه کردن به دست و صورت خانمهایى که براى خرید طلا به مغازه مراجعه مى کنند چه حکمى دارد؟ اگر ضرورت داشته باشد چه حکمى دارد؟

جواب: نگاه کردن به گردى صورت و دستها تا مچ، هرگاه بدون قصد لذّت باشد و خوف وقوع در گناه نرود، اشکالى ندارد.

و) کارمندان مخابرات

سؤال 1823ـ این جانب مدّتى است که در یکى از باجه هاى مخابرات مشغول به کار هستم. کارفرمایم معتقد است که از نرخهاى مخابرات بیشتر باید گرفت. کار دیگرى که انجام مى دهیم، خدمات فورى است; مثلا کارهایى از قبیل خلافى ماشینها باید زود گرفته شود، ولى به دلایلى زود انجام نمى شود. وى مى گوید: «ارباب رجوع را با دروغ بفرست تا بروند» حال اگر من دروغ بگویم، گناه کرده، و به خلق خدا نیز ظلم نموده ام، و اگر راستش را بگویم، ارباب رجوع با من درگیر شده، کارم را هم از دست مى دهم. مشکل دیگر این است که اگر کسى تلفن بزند و مبلغ آن 27 تومان شود، به خاطر نبودن پول خُرد، مجبور هستم 30 تومان بگیرم. حکم شرع درباره این مسائل چیست؟

جواب: چنانچه نتوانید کارفرما را متقاعد کنید که طبق قوانین و مقرّرات عمل شود، آن کار را رها کنید، و به دنبال کار مشروعى باشید. ان شاء الله خداوند به شما کمک خواهد کرد.

ز) دامپزشک

سؤال 1824ـ دامپزشکى هستم که امور درمانى حیوانات را انجام مى دهم. با توجّه به مسؤولیّت شغلى اینجانب لطفاً بفرمایید: درآمد حاصل از درمان و معاینه سگ و گربه در صورتهاى زیر چه حکمى دارد؟

1ـ سگ ها و گربه هاى ولگرد.

2ـ سگ ها و گربه هاى اهلى، که به طور عادى در کنار انسانهاى زندگى مى کنند و مشکلاتى مى آفرینند.

3ـ سگ ها و گربه هاى اهلى، که براى شکار یا کار دیگر از آنها استفاده مى شود.

4ـ سگ ها و گربه هایى که به جهت امور زینتى و جایگزین شدن عاطفه در خانه یا محلّ کار نگهدارى مى شود.

جواب: درمان سگها و گربه هایى که فایده مشروعى دارند، و گرفتن اجرت در مقابل آن مانعى ندارد. همچنین در مواردى که حیوانات ولگردى باشند که اگر کنترل نشوند مشکلاتى مى آفرینند.

ح) راننده تاکسى

سؤال 1825ـ سازمان تاکسیرانى جهت هر مقصدى مبلغى را به عنوان کرایه مشخّص نموده است. حال اگر عرف جهت همان مقصد مبلغى مغایر با نظر سازمان در نظر بگیرد، آیا مى توان طبق عرف عمل کرد؟

جواب: چنانچه سازمان مذکور یک سازمان رسمى است، باید به نرخ آن عمل کرد.

سؤال 1826ـ آیا مى توان کرایه بین دو مسیر را طبق عرف محل گرفت، حتّى اگر بالاتر از انتهاى مسیرى باشد که سازمان براى آن کرایه مشخّص کرده است؟

جواب: در صورتى که مسیر فرق داشته باشد مانعى ندارد.

سؤال 1827ـ به هنگام گرفتن کرایه بطور ناخواسته و مکرّر، دستم با دست زنان نامحرم برخورد مى کند. حکم آن چیست؟

جواب: حرام نیست; ولى سعى کنید چنین اتّفاقى نیفتد.

ط) معلّمان

سؤال 1828ـ در برخى اوقات به موجب قانون، انجام خدمت معلّمان در مدارس یا مراکز آموزشى مجوّز قانونى ندارد. تعدادى از معلّمان با علم به غیر قانونى بودن این عمل، با هماهنگى مدیران مدارس، به خدمت (که غالباً به صورت اضافه کار و حق التدریس است) ادامه مى دهند، ولى حقّ الزحمه چنین معلّمانى را به نام افراد دیگرى که خدمت آنان منع قانونى ندارد، ثبت کرده، و سپس جمع مبلغ را به شخصى که عملا فعالیّت داشته پرداخت مى کنند. اوّلا: حکم کلّى این امر چیست؟ ثانیاً: هر یک از افراد فوق (معلّمان، مدیران و معلّمانى که اجازه استفاده از نام خود را براى پرداخت حقوق به دیگران مى دهند) چه تکلیفى دارند؟

جواب: اگر این کار با هماهنگى مسؤولین بالا انجام گیرد اشکالى ندارد.

سؤال 1829ـ تعدادى از معلّمان در ساعات کار و تدریس، به فعّالیّت هاى جنبى دیگر مثل بافتنى، خواندن روزنامه و مجلاّت غیر مربوط به درس و تدریس، و مانند آن مى پردازند. این کار چه حکمى دارد؟

جواب: جایز نیست.

ى) جاسوسى

سؤال 1830ـ آیا انسان مى تواند براى رهایى از تنگناهاى شدید غیر قابل تحمّل اقتصادى، جاسوسى کند؟ در صورت عدم جواز، اگر پذیرفته باشد چطور؟

جواب: جایز نیست; مگر این که ضرر ناشى از ترک این کار بیشتر باشد. که در این صورت این شغل، اگر منجر به قتل دیگران نشود، جایز است.