سؤال 262ـ روزى رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) نماز صبح را با جماعت خواند ولى على(علیه السلام) را در مسجد ندید. از فاطمه(علیها السلام) علّت را جویا شد، آن حضرت عرض کرد: «على دیشب تا سپیده صبح مناجات داشت، خستگى ناشى از سنگینى عبادت شبانه باعث شد که نماز صبح را در خانه بخواند». حضرت فرمودند: «به على بگو که مناجات شب را کوتاه کند، و قدرى استراحت نماید، تا نماز جماعت صبح را از دست ندهد».
الف) آیا حدیث فوق از نظر سند و دلالت مورد قبول شماست؟
جواب: روایت مزبور از نظر سند قابل گفتگوست; ولى به هر حال کم کردن مناجات شب براى شرکت در نماز جماعت صبح اولویّت دارد.
ب) شیعه معتقد است که امامان(علیهم السلام) حتّى قبل از امامت دچار گناه و معصیت، و حتى ترک اولى، نمى شدند. اگر مطلب فوق را بپذیریم باید قبول کنیم که امام على(علیه السلام)در آن مورد دچار اشتباه شده است; زیرا فضیلت نماز جماعت را رها کرده، و به مناجات شبانه روى آورده است! شما چه مى فرمایید؟
جواب: ترک نماز جماعت گناه نیست، و منافات با مقام عصمت ندارد; بلکه نوعى ترک اولى است و اگر جنبه تعلیم به دیگران داشته باشد، ترک اولى هم محسوب نمى شود.
ج) حدیث فوق به گونه اى است که شخصیّت حضرت على(علیه السلام) را پایین آورده، و در مقابل عظمت نماز جماعت را بالا برده است، نظر شما چیست؟
جواب: همانطور که گفتیم ممکن است هدف، آموزش این حکم شرعى براى عامّه مردم باشد. در این صورت مقام آن حضرت پایین نمى آید. فراموش نکنید روایت از نظر سند هم محلّ بحث است.
سؤال 263ـ در قطعه زمینى که در نزدیکى مسجد قرار دارد، نماز جماعت برقرار است. آیا اقامه نماز به جماعت در آن مکان اولویّت دارد، یا به صورت فرادى و در مسجد افضل است؟
جواب: جماعت ترجیح دارد.
