سؤال 867 ـ شخصى وصیّت کرده همسرش پس از مرگ وى ازدواج نکند، و اگر ازدواج کند حقّ مسکن در خانه معیّن ندارد. همسرش پس از مرگ او، ازدواج موقّت کرد. اوّلا: آیا این شرط صحیح است؟ و ثانیاً: ازدواج موقّت هم مشمول وصیّت مذکور مى گردد؟
جواب: اگر ازدواج موقّت براى مدّت کوتاهى بوده، مشمول این وصیّت نمى شود. ولى اگر براى مدّت طولانى، یا به طور مکرّر و در نتیجه طولانى باشد، مشمول خواهد شد. و وصیّت مذکور در مورد حق الارث زن هیچ تأثیرى ندارد، امّا اگر چیزى اضافه براى او قائل شده، در صورتى مى تواند از آن اضافه استفاده کند که به آن شرط عمل کند.
سؤال 868 ـ آیا وصیّت به تقسیم ارث قبل از فوت جایز است؟ مثل این که زید وصیّت کند که پس از فوتش، فلان باغش مال فلان پسرش، و فلان خانه اش مال فلان دخترش باشد. آیا چنین وصیّتى نافذ است؟
جواب: چنین وصیتى باطل است.
سؤال 869 ـ شخصى وصیّت کرده که از درآمد باغش، به إزاى هر سال بعد از رسیدن به سنّ تکلیف، نماز و روزه خریدارى شود. اکنون به اندازه سالهاى مذکور عمل انجام شده است. آیا تکرار عبادت لازم است، یا به همین مقدار اکتفا شود؟
جواب: به همان مقدار قناعت مى شود، و بقیّه تعلّق به ورثه دارد; مگر این که وصیّت کرده باشد آن را در کارهاى خیر صرف کنند.
سؤال 870 ـ شخصى وصیّت به ثلث نموده، و در اثر تصادف ماشین فوت کرده است. وصىّ میّت ادّعاى دیه نموده، و بابت آن چکى از قاتل دریافت نموده است. پس از این جریان، بعضى از ورثه، رضایت داده، و بعضى سهمشان از دیه را گرفته اند. حکم سهم میّت و وظیفه وصىّ چیست؟
جواب: در فرض مسأله، ثلث به دیه نیز تعلّق مى گیرد.
سؤال 871 ـ شخصى نصف باغ انگور خود را به عنوان ثلث قرار داده، و در وصیّت نامه اش سفارش کرده که بعد از کم کردن مخارج باغ، وصى ما بقى محصول و سود آن را از طرف موصى احسان نماید. اکنون بعد از گذشت مدّت زمانى، درآمد و منافع باغ مخارج خودش را کفایت نمى کند; یعنى مخارج کارگر بیشتر از درآمد باغ مى باشد. آیا کسى که مسؤولیّت این باغ را دارد، مى تواند آن را به طور اقساطى، یا به صورت نقدى بفروشد و پول باغ را در حقّ او احسان کند؟
جواب: باید آن را بفروشد و در جاى دیگرى ملکى، هر چند کوچک که منافعى داشته باشد، تهیّه و وقف نماید، و منافع آن را در موارد وصیّت مصرف کند.
جواب: فرزند خوانده جزء نسل موصى حساب نمى شود، و وصیّت نامه شامل حال او نمى گردد.
سؤال 873 ـ 14 سال پیش پدر اینجانبان، که 4 برادر و دو خواهر مى باشیم، به رحمت ایزدى پیوسته، و سالها قبل از فوت در دفتر اسناد رسمى وصیّت کرده، و عیال دائمى (که اکنون 88 سال دارند) و فرزند بزرگش سید جواد (یعنى بنده) را در خصوص اداره امور صغار موصى، بعد از فوت وصىّ قرار داده، و متذکّر شده پس از رشد و کبر، بقیّه برادران شرکت در وصایت داشته باشند. در تاریخى که این وصیّت نامه نوشته شده هنوز خواهر کوچکمان به دنیا نیامده بود، و ایشان از بدو تولّد عقب افتادگى ذهنى داشته و دارد. اکنون که ایشان 41 سال دارند، آیا برادران هنوز مى توانند قیّم خواهر کوچک باشند؟ و آیا این وصیّت نامه به قوّت خود باقى است؟ لازم به ذکر است که از زمان فوت پدر تاکنون، در این مدّت 14 سال، برادران از او به نحو احسن نگهدارى کرده اند.
جواب: در صورتى که وصیّت نامه مطلق بوده، و قید و شرطى در آن نباشد، شامل قیمومیّت فرزندهایى که عقل کافى پیدا نکرده اند مى شود.
سؤال 874 ـ شخصى به شکل زیر وصیّت مى کند: «با اتّکال به خداوند متعال، و با توسّل به ائمّه اطهار،(علیهم السلام) در حالت صحّت نفس و سلامت کامل، و با رضا و رغبت، با در خواست شوراى اسلامى و شهردارى شهر، و با رضایت قلبى خود و خانواده ام، وصیّت مى کنم که در زمین اهدایى آقاى... جهت قبرستان مؤمنین و مؤمنات، زیارتگاهى با هزینه خودم احداث، و هر زمان که خداوند تبارک و تعالى مقرّر فرمودند در آن زمین به خاک سپرده شوم، و کلیّه نذوراتى که از طرف مردم پرداخت مى شود، 50% سهم فرزندانم و 50% به منظور هزینه امور فرهنگى، ساختمانى، مذهبى، اجتماعى و آموزشى، فضاى سبز قبرستان و زیارتگاه در اختیار شهردارى قرار گیرد.
ضمناً زمینى به مساحت 400 متر مربع جهت منزل یکى از فرزندانم به عنوان خادم زیارتگاه قرار داده شود، تا با هزینه شخصى خود اقدام به ساخت نماید.» آیا وصیّت نامه مذکور شرعاً معتبر است؟
جواب: این وصیّت نامه اعتبارى ندارد، و باید از ساختن چنین زیارتگاهى پرهیز کرد.
