1ـ عنن

سؤال 621ـ اگر فردى در بعضى مواقع، به علّت وضعیّت خاصّ جسمانى اش، قادر بر نزدیکى نباشد، ولى در بعضى مواقع، که کلیّه شرایط فردى و محیطى مهیّا باشد، و طرف مقابل نیز همکارى لازم را بنماید، موفّق به این عمل شود، آیا این مشکل عنن محسوب شده، و موجب فسخ نکاح مى شود؟

جواب: در صورتى که فراهم شدن این شرایط میسّر باشد، عنن محسوب نمى شود.

سؤال 622ـ اگر فردى از لحاظ جنسى در حالت عادى موفّق به عمل نزدیکى نباشد، ولى با استفاده از داروهاى موجود، که توسّط پزشکان مورد تأیید و تجویز است، قادر به این کار باشد. آیا بیمارى مذکور عنن محسوب، و موجب فسخ نکاح مى شود؟

جواب: بیمارى مزبور عنن محسوب نمى شود.

2ـ جنون

سؤال 623ـ دختر خانمى ازدواج نموده، و پس از آن طبق نظر متخصّصان و اقرار خانواده و خود دختر، معلوم شده که قبل از ازدواج داراى مرتبه اى از جنون بوده، و اکنون ادامه زندگى با ایشان غیر ممکن است. آیا شوهر حقّ فسخ دارد؟ و در صورت فسخ، آیا زوجه مستحقّ مهر المثل است، یا مهر المسمّى؟

جواب: شوهر حقّ فسخ دارد; ولى اگر دخول واقع شده باید مهر المسمّى را بپردازد.

سؤال 624ـ زنى به صورت مزمن مبتلا به جنون دائم یا ادوارى بوده، و سوابق جنون و بسترى شدن در بیمارستان روانى را از شوهر مخفى نگاه داشته، و حتّى پس از طرح دعوا از طرف مرد، نیز موضوع را انکار نموده است. مرد پس از ازدواج و دخول و گذشت چند سال، از نوع بیمارى و سوابق بسترى شدن قبلى زوجه در بیمارستان آگاهى نسبى یافته، و بلافاصله پس از اطّلاع، ضمن مشورت با حقوقدانها، اقدام به فسخ نکاح مى نماید. حال اگر بیمارى فوق توسّط کمیسیون پزشکى قانونى به صورت زیر تأیید گردد: «زوجه داراى سابقه اختلال روانى و واجد علائم جنون حدّاقلّ از سال 1367 (شش سال قبل از ازدواج) بوده، و در حال حاضر نیز دچار عوارض مزمن بیمارى است.» در فرض مسأله آیا مرد حقّ فسخ دارد، و به زن مهریّه اى تعلّق مى گیرد؟

جواب: سابقه بیمارى روانى به تنهایى براى فسخ کافى نیست. و با توجّه به این که چند سال با او زندگى کرده، و آثار محسوسى در این مدّت نبوده، نشان مى دهد که بهبودى نسبى یافته است. و وجود عوارض غیر محسوس، یا ضعیف گذشته، به تنهایى براى فسخ نکاح کافى نیست.

سؤال 625ـ اگر در ضمن عقد لازمى (همچون نکاح) به زوجه وکالت دهیم که هرگاه عارضه اى پیش آمد، خود را مطلّقه سازد. سپس زوج مجنون شود، آیا زن مى تواند با استفاده از این وکالت، خود را مطلّقه سازد، در حالى که علما مى فرمایند: «وکالت، عقدى جایز است، و با جنون باطل مى شود.»؟

جواب: درست است که وکالت با جنون باطل مى شود; ولى یکى از مجوّزات فسخ نکاح جنون است، هر چند بعد از ازدواج عارض شده باشد.

سؤال 626ـ پسرم از دخترى با تأکید بر باکره بودن وى خواستگارى کرده، و صیغه عقد شرعى و دائمى زوجیّت با شرط باکره بودن زوجه جارى گردیده است. پس از گذشت ده ماه از اجراى صیغه دائمى عقد، و قبل از برگزارى مراسم ازدواج، زوجه اعلام مى دارد که پرده بکارت وى ازاله گردیده، (و این امر قطعى و اثبات شده است.) ولى خود زوج اقدام به ازاله بکارت کرده، امّا زوج با اتیان سوگند شرعى منکر ادّعاى زوجه مى باشد. لطفاً در این مورد به سؤالات زیر پاسخ فرمایید:

1ـ آیا پسرم، حقّ فسخ نکاح را دارد؟

جواب: در صورتى که زوج و زوجه قبل از عروسى با هم رفت و آمد داشته و خلوت مى کرده اند، ادّعاى پسر پذیرفته نیست.

2ـ آیا زوج باید اثبات کند که اقدامى نکرده است؟

جواب: آرى تا ثابت نکند، در فرضى که در بالا گفتیم، ادّعاى او پذیرفته نیست.

3ـ در صورت فسخ نکاح، آیا زوجه حقّ دریافت مهر المسمّى، یا مهر المثل دارد؟

جواب: در فرض بالا زوج حقّ فسخ ندارد.

سؤال 627ـ یک سال پیش با دخترى آشنا شدم، که توسّط فرد دیگرى به طور نامشروع بکارت خود را از دست داده بود. با پرسش از دفتر بعضى مراجع، و رؤیت استفتائات ایشان، مبنى بر این که این جانب مى توانم بدون اذن پدر، دختر را به صیغه موقّت خود در آورم، با ایشان ازدواج موقّت کردم. حال پس از گذشت یک سال، خواستگارى براى او آمده است. آیا این خانم، که به عنوان دختر باکره مى خواهد با آن مرد ازدواج کند، لازم است بگوید باکره نیست؟

جواب: بر دختر لازم نیست وضع خود را به شوهر بگوید; امّا اگر بعداً بر شوهر ثابت شد که دختر باکره نیست، حقّ فسخ نکاح را دارد.

سؤال 628ـ خواهشمند است نظر خود را راجع به تدلیس ازدواج به طور مشروح بیان فرمایید. آیا پنهان نمودن نقص، مانند کچلى کلّى، یا موضعى، کم پشت، یا خالى بودن قسمتى از موهاى سر، در زن موجب حقّ فسخ براى مرد مى شود؟

جواب: هرگاه در موقع خواستگارى معایب خود را عمداً بپوشاند، و خود را غیر از آنچه هست نشان دهد، مصداق تدلیس است، و شوهر پس از اطّلاع حقّ فسخ دارد.

سؤال 629ـ با توجّه به این که یکى از راههاى سرایت بیمارى ایدز تماس جنسى است، لطفاً به سؤوالات زیر پاسخ دهید:

1ـ همبستر شدن با همسر مبتلا به ایدز چه حکمى دارد؟

2ـ آیا ازدواج با کسى که ایدز دارد جایز است؟

3ـ آیا بیمارى ایدز مبطل عقد است، یا مجوّزى براى طلاق مى باشد؟

جواب 1 تا 3:ازدواج با مبتلایان به ایدز باطل نیست; ولى چنانچه اطّلاع نداشته قابل فسخ است. امّا احتیاط آن است که زن با اجازه حاکم شرع خود را مطلّقه کند. و در هر صورت، اگر نزدیکى کردن خطر ابتلا به ایدز داشته باشد جایز نیست.

سؤال 630ـ جوانى دختر باکره اى را، مشروط بر صحّت کامل طرفین، به عقد ازدواج دائمى خود در آورده است. در اوّلین فرصت بعد از ازدواج، که زوجین با هم تنها شده اند، زوجه متوجّه مى شود که ناحیه ى فوقانى بدن شوهر دچار ناراحتى مادرزادى، قیفى شکل، ناموزون و غیر طبیعى است. بدین جهت مواقعه اى صورت نگرفت. در این صورت:

1ـ آیا زوجه اختیار فسخ نکاح را دارد؟

2ـ در فرض جواز فسخ نکاح، و با توجّه به این که زوجه مدخول بها نیست، آیا مى تواند نصف مهریّه و دیگر خسارات، از قبیل هزینه میهمانى و مانند آن، را از زوج مطالبه کند؟

جواب: این عیب از عیوب فسخ نکاح نیست; مگر این که قبلا شرط صحّت کامل کرده باشند. در این صورت زن حقّ فسخ از باب خیار تدلیس دارد، ولى در فرض مسأله که مواقعه صورت نگرفته مهر به او تعلّق نمى گیرد. امّا اگر خساراتى متحمّل شده، مى تواند آن را از زوج بگیرد.

سؤال 631ـ چنانچه پزشکى قانونى بر اساس وضعیّت کروموزمى شخص، خنثى را خنثاى مذکّر یا مؤنّث معرّفى کند، آیا براى طرفى که با او ازدواج نموده، جزء عیوب محسوب، و حقّ فسخ دارد؟

جواب: اگر در ظاهر علامت خلافى نمایان نیست، موجب فسخ نمى شود.

سؤال 632ـ چنانچه پس از عقد و نزدیکى مشخّص گردد که یکى از طرفین خنثاى مشکل است، عقد چه حکمى دارد؟ آیا بهتر است طلاق داده شود، یا این که از اوّل باطل بوده، یا طرف حقّ فسخ دارد؟

جواب: اگر یکى از آن دو، یا هر دو خنثاى مشکل باشند، نکاح باطل است.

سؤال 633ـ اگر یکى از مجوّزات فسخ نکاح قبل از عقد وجود داشته، لکن با عملیّات پزشکى درمان شده، و عیب مزبور رفع گردیده باشد، آیا حقّ فسخ نکاح براى طرف دیگر پابرجا مى باشد؟

جواب: حقّ فسخ ندارد.

سؤال 634ـ آیا عیوبى که موجب فسخ عقد ازدواج دائم است، شامل عقد موقّت نیز مى شود؟

جواب: ظاهراً شامل عقد موقّت هم مى شود.

سؤال 635ـ با توجّه به این که کشور ما، در حال حاضر، در مرحله حذف بیمارى جذام است، آیا مى توان جایگزینهاى دیگرى، مثل بیمارى ایدز، یا سایر بیماریهاى پوستى که مخلّ روابط زناشویى است، براى آن در نظر گرفت؟

جواب: در صورتى که واقعاً مخلّ رابطه زناشویى باشد، حقّ فسخ ثابت است.