سؤال 1742ـ عدّه اى از برادران بسیجى در راستاى اهداف خیرخواهانه اقدام به تأسیس موسّسه امور خیریّه اى نموده اند. لطفاً به سؤالاتى در این راستا پاسخ فرمایید:
الف) نظر حضرتعالى درباره چگونگى صرف صدقه در امور زیر چیست؟
1ـ صرف صدقه براى ساخت ساختمان موسّسه خیریّه. این ساختمان براى درمانگاه خیریّه، ساختمان ادارى، خدمات رفاهى، و قرض الحسنه مورد استفاده قرار خواهد گرفت، و سود حاصله متعلّق به خیریّه است.
2ـ صرف صدقه براى خرید اقلام ضرورى، مانند موادّ غذایى، پوشاک، لوازم ادارى و مانند آن.
3ـ اختصاص دادن صدقه به صورت وام ضرورى براى خانواده هاى تحت پوشش.
4ـ صرف صدقه براى امورات تعاونى به نفع موسّسه امور خیریّه.
5ـ هزینه کردن صدقه براى مدّتى معیّن و مشخّص، به عنوان موجودى اوّلیّه صندوق قرض الحسنه، که زیر نظر موسّسه اداره مى شود، و استفاده از سود حاصله براى امورات خیریّه.
6ـ صرف صدقه براى سرمایه گذارى و استفاده بردن از سود آن به نفع امور خیریّه.
7ـ استفاده از صدقه براى حقوق کارمندان خیریّه.
8 ـ صرف صدقه براى امور فرهنگى خانواده هاى تحت پوشش.
جواب: صدقات فقط به نیازمندان مى رسد; مگر این که مردم به قصد هر کار خیر بدهند.
ب) دیدگاه حضرتعالى در ارتباط با نحوه صرف صدقه چیست؟
جواب: صدقه به نیازمندان مى رسد.
ج) نظرتان در ارتباط با فروش اجناس مازاد و اضافى متعلّق به خیریّه، و وسائلى که جمع آورى مى شود، و مورد استفاده نیست، چه مى باشد؟
جواب: باید آن را بفروشند، و صرف همان مصارفى کنند که صدقه دهندگان در نظر داشته اند.
سؤال 1743ـ صدقاتى در صندوق خیریّه ریخته مى شود. آیا متولّى صندوق مى تواند آن پولها را عوض کند، مثلا پول خورد را تبدیل به اسکناس نماید؟
جواب: اشکالى ندارد.
سؤال 1744ـ اگر فرد ثروتمندى کلیّه حقوق واجب شرعى خود، نظیر خمس و زکات را ادا کند، ولى در جامعه اسلامى افرادى را مشاهده نماید که به دلیل فقر و گرفتارى دچار بیمارى هایى نظیر سوء تغذیه اند، که به تدریج منجر به مرگ آنها مى شود، یا بیمارانى را سراغ داشته باشد که به دلیل نداشتن هزینه درمان در معرض مرگ هستند، آیا وظیفه دارد بخشى از دارائیش را براى موارد فوق الاشاره اختصاص دهد؟
جواب: در صورتى که جان مسلمانان در خطر باشد، نجات آنها به مقدار تمکّن واجب کفایى است. ولى اگر در رنج و زحمت باشند، نه خطر مرگ، رسیدگى به وضع آنها مستحبّ مؤکّد مى باشد.
سؤال 1745ـ در فرض دیگر اگر برخى افراد ثروتمند و مرفّه در حدّ اعلاى رفاه، و از همه مواهب و نعمتهاى مادّى برخوردار باشند، و همزمان عدّه اى دیگر در نهایت عسر و حرج و مشقّت در زندگى طاقت فرسایى بسر ببرند، و از حدّاقل رفاه از نظر مسکن و تأمین معیشت روزانه و مانند آن محروم باشند، هر چند این عسر و حرج منجر به مرگ و هلاکت آنها نشود، آیا شخص ثروتمندى مى تواند با این منطق که چون حقوق شرعى واجب خود را ادا نموده، از اعانت و کمک به مستمندان دریغ ورزد؟ آیا اساساً در این قبیل موارد تکلیف شرعى خاصّى بر دوش ثروتمندان هست؟
جواب: در چنین شرایطى حکومت اسلامى مى تواند براى برقرار ساختن نظم اجتماعى از اختیارات خود استفاد کند; از طریق وضع مالیاتهاى عادلانه، یا مشابه آن.
سؤال 1746ـ در فرض سؤال قبل چنانچه از افرادى که در عسر و حرج قرار دارند، آگاهى تفصیلى و جزیى نداشته باشیم، ولى به طور کلّى و به نحو اجمالى آگاهى وجود داشته باشد، آیا تحقیق و تفحّص لازم است؟
جواب: چنانچه به صورت شبهه محصوره باشد، تفحّص لازم است. امّا اگر غیر محصوره باشد، لازم نیست.
سؤال 1747ـ برخى مى گویند: «در این قبیل موارد حکم مولوى (نه ارشادى) ولىّ فقیه زمان مشخّص کننده تکلیف خواهد بود.» حال اگر در کشورى، اعمّ از اسلامى یا غیر اسلامى، مسلمین داراى رهبرى دینى به نحو مذکور نبودند، وظیفه آنها چیست؟
جواب: به مجتهدین جامع الشرایط، و در نبود آنها به عدول المؤمنین آگاه از مسائل شرع و مسائل زمان و مکان، مراجعه مى کنند.
