در روایات اسلامى دستورات موکّدى در باره پرهیز از آفات انفاق در راه خدا آمده است; به عنوان نمونه :

    در حدیثى از امام امیرالمؤمنین(علیه السلام) مى خوانیم که فرمود :

آفة العطاء ألْمَطَل(1)

آفت بخشش، تأخیر و معطّل ساختن است.

امام صادق (علیه السلام) مى فرماید :

إذا کانت لک ید عند انسان فلا تفسدها بکثرة المنّ والذّکر لها ولکن اتبعها بأفضل منها فإنّ ذلک اجمل بک فی اخلاقک(2)

هرگاه نعمتى به کسى بخشیدى، آن را با فزونى منّت و یادآورى تباه مکن، بلکه آن را با نعمت برترى تکمیل کن که این کار در زیباسازى اخلاق تو مؤثّر است.

امیرمؤمنان (علیه السلام) در عهدنامه مالک اشتر به او چنین توصیه فرمود :

إیّاک والمنّ على رعیّتک باحسانک أو التّزیّد فیما کان من فعلک أو أن تعدّهم فتتبع موعدک بخلفک فإن المنّ یبطل الإحسان والتّزیّد یذهب بنور الحقّ(3)

از منّت بر رعیّت به هنگام نیکى کردن، بپرهیز، و از آنها زیاده خواهى در برابر آنچه انجام داده اى، مکن، و هرگاه وعده اى به آنها مى دهى، تخلّف منما، چرا که منّت، احسان را باطل مى کند و زیاده خواهى، نور حق را از میان مى برد.

 

1 . غرر الحکم.

2 . بحار الانوار، جلد 75، صفحه 283.

3 . نهج البلاغه، نامه 53.