مسأله ـ زنى که از شوهرش طلاق گرفته باید عدّه نگه دارد؛ مگر این که شوهر اصلا با او نزدیکى نکرده باشد، یا قبل از نُه سالگى طلاقش دهد، یا زن یائسه باشد، یعنى پنجاه سال قمرى از عمر او گذشته باشد؛ زن در این سه صورت بعد از طلاق مىتواند بلافاصله شوهر کند.
سؤال ـ هر گاه زنى به خاطر شیر دادن بچّه، عادت ماهانه نبیند، تکلیف او براى طلاق چیست؟
جواب : بعد از آخرین نزدیکى سه ماه صبر مىکند، سپس صیغه طلاق جارى مىشود، و پس از آن عدّه سه ماه نگه مىدارد.

سؤال ـ اگر شخصى زنى را براى خود عقد دائم یا موقّت نماید، و تمام تمتّعات (غیر از دخول) را ببرد، و بعدآ او را طلاق بدهد، یا مدّتش تمام شود، یا مدّتش را ببخشد، آیا در این صورت مىتواند بدون رعایت عدّه طلاق، خواهر یا دختر آن زن را عقد کند؟
جواب : چنین زنى عدّه ندارد، و ازدواج با خواهر یا دختر او بلامانع است.
سؤال ـ در صورتى که زوج پس از عقد دخول نکرده باشد، ولى انزال صورت گرفته و نطفه به رحم زن منتقل شده باشد، و سپس طلاق واقع گردد. آیا زوجه باید عدّه نگه دارد؟ حکم مسأله در صورت حامله شدن، و حامله نشدن زوجه چیست؟
جواب : آرى زوجه باید عدّه نگه دارد.
سؤال ـ مردى، زن غیریائسهاى را به عقد موقّت خویش در مىآورد، و قبل از اتمام مدّت، باقیمانده مدّت را مىبخشد، و سپس او را به عقد دائم خویش در مىآورد، لطفآ بفرمائید:
الف) آیا عدّه لازم است؟
جواب : عدّه لازم نیست؛ هر چند دخول حاصل شده باشد.
ب) در فرض بالا، چنانچه بعد از عقد دائم و قبل از دخول زن را طلاق دهد، آیا در اینجاعدّه لازم است؟ یا زن مىتواند بدون رعایت عدّه بلافاصله با مرد دیگرى ازدواج کند؟
جواب : چنانچه زن بخواهد با دیگرى ازدواج کند، باید باقیمانده عدّه عقد موقّت را نگه دارد.
مسأله ـ مقدار عدّه در مورد زنانى که عادت مىشوند احتیاط آن است که بقدرى صبر کنند که دوبار حیض ببینند و پاک شوند، هنگامى که حیض سوم را دیدند عدّه آنها تمام است.
سؤال ـ زن مطلّقهاى پس از طلاق، یک یا دو بار عادت ماهانه دیده و سپس یائسه شده است، آیا باقیمانده عدّه ساقط است؟
جواب : اگر یک بار عادت شده باید دو ماه دیگر عدّه نگه دارد، و اگر دو بار عادت شده باید یک ماه دیگر عدّه نگه دارد.

مسأله ـ زنى که عادت ماهانه نمىبیند، اگر در سنّ زنانى باشد که عادت مىبینند، چنانچه شوهرش بعد از نزدیکى کردن او را طلاق دهد باید بعد از طلاق سه ماه عدّه نگه دارد. و منظور از سه ماه آن است که اگر اوّل ماه است سه ماه تمام هلالى، و اگر روز دیگرى از ماه است، مانند پنجم یا دهم، هنگامى که پنجم یا دهم ماه چهارم شود عدّه او تمام است؛ مثلا اگر پنجم ماه رجب او را طلاق داده، پنجم ماه شوّال عدّه او تمام است.
سؤال ـ عدّه زنان بدون رحم (زنى که رحمش را برداشتهاند)، چقدراست؟
جواب : زنانى که رحم ندارند و طبعآ حائض نمىشوند و به سنّ یائسگى نرسیدهاند باید سه ماه عدّه طلاق نگه دارند.
مسأله ـ پایان عدّه زن باردار، متولّد شدن فرزند یا ساقط شدن آن است، حتّى اگر یک ساعت بعد از طلاق بچّه به دنیا آید عدّه او تمام مىشود، و مىتواند شوهر کند.
سؤال ـ زوجهاى ـ العیاذ بالله ـ از زنا حامله شده، و طلاق داده شده است. آیا عدّه او وضع حمل است، یا عدّه غیر حامله دارد؟ حکم مسأله در صورتى که حاملگى از طریق وطى به شبهه باشد، چیست؟
جواب : در صورتى که مسلّم باشد حمل از زناست، و احتمال الحاق به زوج شرعى نباشد، عدّهاى براى حمل نیست، تنها عدّه طلاق دارد. و وطى به شبهه عدّه دارد، و در صورت حمل، عدّه آن وضع حمل است.
مسأله ـ عدّه ازدواج موقّت بعد از تمام شدن مدّت، در صورتى که عادت ماهانه مىبیند، به مقدار دو حیض کامل است، و اگر عادت نمىبیند چهل و پنج روز تمام است.
سؤال ـ اگر زنى به عقد موقّت مردى در آید و مطمئن باشد که از آمیزش با او حامله نشده است (مثلا مرد خواجه باشد، یا زن رحم خود را خارج کرده باشد) آیا باید پس از پایان مدّت عقد موقّت، عدّه نگه دارد؟
جواب : اگر دخول حاصل شده، عدّه لازم است.
مسأله ـ ابتداى شروع عدّه طلاق از موقعى است که صیغه طلاق خوانده مىشود، خواه زن بداند یا نداند، حتّى اگر بعد از تمام شدن مدّت عدّه بفهمد او را طلاق دادهاند، لازم نیست دوباره عدّه نگه دارد.

سؤال ـ ابتداى عدّه وطى به شُبهه چه زمانى است؟
جواب : مبدأ عدّه وطى به شُبهه زمان حصول علم به وطى به شُبهه است.
سؤال ـ لطفآ به دو سؤال زیر پیرامون عدّه پاسخ فرمایید :
الف) خانمى در عدّه طلاق یا وفات بوده، که با او وطى به شبهه مىشود. آیا لازم است دو عدّه نگه دارد، یا تکمیل همان عدّه اوّل کافى است؟ و اگر دو عدّه لازم باشد، عدّه دوم (وطى به شبهه) از چه زمانى آغاز مىشود؟
جواب : احتیاط واجب آن است که دو عدّه نگه دارد. و عدّه دوم پس از انقضاى عدّه اوّل شروع مىشود.
ب) در فرض فوق، اگر از زوج اوّل، یا از واطى به شبهه حامله شود، آیا عدّه حمل مقدّم بر عدّه دیگرى است؟
جواب : عدّه حمل مقدّم است، و بعد عدّه دوّم را آغاز مىکند.
سؤال ـ در صورتى که زمان فهمیدن اشتباه در وطى به شُبهه مدّتى پس از وطى باشد، آیا در این صورت نیز نگاه داشتن عدّه لازم است؟
جواب : احتیاط نگه داشتن عدّه است.
سؤال ـ زن مطلّقهاى پس از انقضاء عدّه متعه مىشود، و پس از چندى با وساطت بزرگان فامیل قرار مىشود با شوهر اوّل ازدواج کند، جریان را به همسر دوم مىگوید، او بقیّه مدّت عقد موقّت را مىبخشد، سپس زن را به عقد دائم خویش در مىآورد، و قبل از دخول او را طلاق مىدهد، و زن با این استدلال که طلاقِ قبل از دخول عدّه ندارد، بلافاصله به عقد شوهر اوّل در مىآید. آیا این کار صحیح است؟
جواب : عدّه عقد سابق با این امور از بین نمىرود، و تا عدّه پایان نیابد ازدواج مجدّد او صحیح نمىباشد، و نمىتواند بدون عدّه به عقد کسى در آید.
سؤال ـ دوشیزهاى براى جوانى در نظر گرفته، و جهت حفظ جهات شرعى عقدشان خوانده مىشود، و آنها گاه از پشت آمیزش مىکردند. متأسّفانه پس از مدّتى از هم جدا مىشوند، دختر بر اثر جهل به مسأله، بدون رعایت عدّه به عقد دائم شخص دیگرى
در مىآید، حال پس از چند سال زندگى و با داشتن چند فرزند، مسأله را فهمیده است، حکم شرعى او چیست؟
جواب : احتیاط واجب آن است که در فرض مسأله، بعد از عدّه مجدّدآ صیغه عقد بخوانند، و حرام ابدى نیست.
سؤال ـ دو سال است اسلام را پذیرفته، و شش ماه است که از شوهر زردشتىام جدا شدهام، عدّه اینجانبه چگونه خواهد بود؟
جواب : چنانچه مدّت دو سال است اسلام را پذیرفتهاید از همان زمان قبول اسلام، عدّه شماشروع شده است.واگرشوهرشماازاین امرباخبربوده،ودرمدّت عدّه شما اسلام نیاورده، عدّه شما پایان یافته و از آن شوهر جدا شدهاید. و نیازى هم به طلاق نیست.
سؤال ـ هرگاه زنى که از زنا باردار شده با زانى یا غیر او ازدواج کند، آیا احتیاج به عدّه دارد؟ اگر شوهرش او را بعد از ازدواج طلاق دهد، آیا عدّه دارد؟ و در صورتى که عدّه دارد، آیا عدّه او أبعد الأجلین است، یا عدّه اقراء؟
جواب : زنى که حامل از زناست عدّه ندارد، و جایز است به عقد زانى یا غیر او در آید، و اگر او را طلاق داد عدّه او به اقراء یا سه ماه است، و وضع حمل معیار نیست. و امّا در مورد طُهر غیر مواقعه چون این شرط در حامل ساقط است مىتواند او را طلاق دهد، بنابراین اگر عادت ماهانه نمىبیند سه ماه صبر مىکند و ازدواج مىنماید.
سؤال ـ فلسفه عدّه زنان مطلّقه چیست؟ آیا زنان نازا و یا کسانى که رحم خود را برداشتهاند از این قانون مستثنى هستند؟
جواب : مسأله عدّه زنان، فلسفههاى متعدّدى دارد، و منحصر به مسأله انعقاد فرزند نیست و لذا در تمام مواردى که شرع گفته است، زن باید عدّه نگهدارد؛ هر چند عقیم و نازا باشد، یا رحم خود را برداشته باشد، یا فرضآ چند سال است از شوهر خود جدا زندگى مىکند، در تمام این صورتها باید عدّه نگهدارد.
سؤال ـ آیا زن، در صورت یقین به عدم انعقاد نطفه، مىتواند قبل از سپرى شدن ایّام عادت اقدام به ازدواج کند؟

جواب : عدّه در واقع حریم زوجیّت است، و فلسفه و حکمت آن منحصر به انعقاد نطفه نیست؛ به همین دلیل اگر مرد سالها از زن خود جدا زندگى کند، یا در مسافرت باشد، بعد از طلاق عدّه بر زن مدخوله غیر یائسه واجب است.
سؤال ـ امروزه از نظر پزشکى امکانات آزمایشگاهى و تجهیزاتى نظیر سونوگرافى وجود دارد که در کوتاهترین زمان مىتوان بطور قطع، یقین حاصل نمود که زنى در اثر همبسترى و نزدیکى باردارشده، یا خیر؟ حال با چنین فرضى، آیا مدّت عدّه طلاق همان است که قبلا در احکام آورده شده، یا قابل تغییر است؟
جواب : همان گونه که قبلا اشاره شد عدّه تنها مربوط به مسأله باردارى نیست، بلکه در واقع حریم زوجیّت است؛ لذا اگر زنى چند سال از شوهرش دور باشد سپس او را طلاق دهد، باید عدّه نگه دارد.
سؤال ـ امروزه با استفاده از دارو (خوراکى ـ تزریقى)، یا به کار بردن وسایل پیشگیرى پزشکى، بطور قطع مىتوان از باردارى زن جلوگیرى کرد، با چنین فرضى آیا بر زنانى که از امکانات فوق استفاده مىکنند، لازم است عدّه نگه دارند؟
جواب : از جواب بالا معلوم شد.