مسأله ـ زنى که عقد دائم شده بنا بر احتیاط واجب نباید بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود، یا کارى در خارج خانه انتخاب کند (خواه اجازه لفظى باشد، و یا از قرائن معلوم شود که او راضى است).
سؤال ـ لطفآ به سؤالات زیر پاسخ دهید :
الف) آیا زوجه حق دارد بدون رضایت شوهر از منزل خارج شود؟
جواب : بنابر احتیاط واجب باید اجازه بگیرد؛ مگر براى کارهاى واجب شرعى، یا نیازها و ضرورتهاى مادّى و معنوى زندگى.
ب) در صورتى که بدون رضایت شوهر منزل را ترک کند و تمکین ننماید، و تقاضاى مکرّر بازگشت همسرش را بى پاسخ بگذارد، آیا ناشزه محسوب مىشود؟
جواب : چنین زنى ناشزه است.
ج) در شرایط فوق، آیا زوجه استحقاق دریافت نفقه دارد؟
جواب : قدر مسلّم از نشوز و عدم تمکین، که موجب سلب حقّ نفقه مىشود، عدم تمکین در برابر تمتّعات جنسى است؛ بنابراین نفقه در فرض بالا، یعنى خروج از منزل، ساقط نمىشود (بنابر احتیاط واجب).
سؤال ـ آیا زن بدون رضایت شوهر مىتواند براى فعّالیّتهاى اقتصادى، سیاسى و اجتماعى، از منزل خارج شود؟
جواب : در صورتى که براى یک هدف مادّى یا معنوى ضرورى خارج شود، اشکال ندارد. همچنین در صورتى که زن در عقد ازدواج چنین حقّى براى خود قائل شده باشد، اشکال ندارد.
سؤال ـ در صورتى که مهر حالّ (نقد) باشد زوجه غیر مدخوله حق دارد تا گرفتن مهریّه تمکین نکند؛ امّا آیا این حق را هم دارد که در غیر تمکین نیز از زوج اطاعت نکند؛ مثلا منزل پدر و مادر خود بماند، و هر جا که مایل بود برود، و هر کار که خواست انجام دهد، و با این حال مطالبه نفقه نماید؟

جواب : باید به وظایف دیگر خود عمل کند، تنها مىتواند تمکین را منوط به گرفتن مهر کند، آن هم در صورتى که مهرحالّ بوده و قرائنى دالّ بر تأخیر آن نبوده باشد.
سؤال ـ زنى پس از فوت شوهرش با برادر همسر مرحومش ازدواج مىکند، آیا مىتواند شبهاى جمعه براى قرائت فاتحه به مزار شوهر اوّل برود؟
جواب : با اجازه شوهر اشکال ندارد.
سؤال ـ آیا زنان مىتوانند بدون اجازه و رضایت همسران خویش، که افرادى مؤمن و متدیّن مىباشند، در مسجد فعّالیّت کنند؟ به گونهاى که امورات یک مسجد را کاملا در دست بگیرند. در حالى که این کار موجب اختلاف خانوادگى مىشود.
جواب : بدون اجازه همسر جایز نیست؛ ولى رفتن به مسجد براى فرا گرفتن احکام و معارف دین جایز است.
سؤال ـ شخصى دوازده سال قبل به همسرش پیشنهاد مىکند که از تهران مهاجرت کنند؛ امّا زن حاضر به این هجرت نمىشود، و مرد هجرت مىکند. اکنون مرد، به بهانه این که زن اطاعت نکرده، نه نفقه مىپردازد و نه طلاق مىدهد، حکم این مسأله چیست؟
جواب : در صورتى که در ازدواج قرار داد خاصّى براى محلّ سکونت زن نباشد، زن موظّف است در محلّ سکونت تابع مرد باشد؛ مگر این که ضرر و زیان مهمّى براى او داشته باشد.
سؤال ـ آیا اطاعت نکردن زن از شوهر در غیر مسائل واجب و مستحب حرام است؟
جواب : اطاعت زن از شوهر مربوط به حقوق زناشوئى و بیرون رفتن از منزل است، در کارهاى دیگر اطاعت بر او واجب نیست، هر چند بهتر است که زن و مرد در تمام مسائل با هم تفاهم داشته باشند.
سؤال ـ در صورتى که مرد با رفتن زنش به دانشگاه، اداره، و هر محیط دیگرى مخالف باشد، زن شرعآ چه وظیفهاى دارد؟

جواب : باید رضایت شوهر را جلب کند؛ مگر این که در عقد ازدواج شرط کرده باشد.
سؤال ـ اگر شوهر اجازه انتخاب شغلى به همسر خود بدهد، آیا بعد از طىّ مراحل خاصّگزینش وشروع به کار،مىتواندممانعت کند،یا اجازه اوّل التزام به تمام لوازم آن است؟
جواب : هر گاه زن قرار دادى با اجازه شوهر نسبت به مدّتى با اداره یا مؤسّسهاى بسته، آن قرار داد لازم الاجرا مىباشد، و شوهر حقّ ممانعت ندارد. و این در صورتى است که هنگام عقد، اجازه کار زن در خارج از منزل شرط نشده باشد، و الّا احتیاجى به اجازه شوهر در عقد قرار داد نیست؛ ولى در هر حال باید شؤون شوهر و خانواده را رعایت کند.
سؤال ـ اگر زن به خاطر انجام مستحبّات زیاد، دچار خستگى فراوان شود، بطورى که مرد نتواند تمتّعات لازم را ببرد، آیا مرد حق دارد او را از انجام چنین مستحبّاتى نهى کند؟ آیا اطاعت از شوهر در اینجا لازم است؟
جواب : مرد نمىتواند او را نهى کند؛ مگر این که بطور کلّى تمتّع از بین برود، و در این صورت چون مزاحم حقّ شوهر است زن بدون اجازه او نمىتواند اقدام کند.
مسأله ـ اگر زن در همه کارهایى که در مسائل قبل (به شرحى که گذشت) گفته شد، از شوهر اطاعت نکند گناهکار است و حقّ غذا و لباس و منزل و همخوابى او از بین مىرود؛ ولى مهر او از بین نمىرود.
کارهاى منزل
مسأله ـ زن وظیفه ندارد خدمت خانه را انجام دهد و غذا تهیّه کند و نظافت و مانند آن را عهده دار شود؛ مگر به میل خود. و اگر مرد او را مجبور بر این کارها نماید، زن مىتواند حقّ الزحمه خود را در برابر این کارها از او بگیرد.
سؤال ـ آیا زن مىتواند در منزل وظایف خود را انجام ندهد؛ مثلا غذا نپزد، یا خانه را مرتبّ نکند؟ آیا مرد مىتواند او را مجبور به انجام این گونه امور بنماید؟
جواب : مرد حق ندارد او را مجبور به این کارها کند؛ مگر این که زن با میل خود این کارها را انجام دهد.

سؤال ـ آیا این شرط، که همسر آینده کارهاى متعارف و معمول منزل را انجام دهد، صحیح است؟ در صورتى که زن به شرط عمل نکند حکم آن چیست؟
جواب : هر گاه شرط کنند، این شرط لازم الاجراست ؛ و در صورت تخلّف احتیاط آن است که زن هزینه آن را بپردازد.
سؤال ـ مىدانیم که زن موظّف به انجام کارهاى منزل نیست، حتّى مىتواند براى شیر دادن و پرورش طفل از شوهرش اُجرت دریافت کند؛ لکن با توجّه به این که در ایران رسم بر این است که زنان معمولا کارهاى خانه را انجام مىدهند و پس از تولّد بچّه، او را نگهدارى نموده و شیر مىدهند، آیا مىتوان گفت که عقد مبنیّآ علیها واقع شده و در نتیجه زن باید کارهاى معمولى خانه را انجام دهد و مزدى هم از شوهرش طلبکار نیست؛ مگر در جایى که خلاف آن ثابت شود؟
جواب : این گونه موارد عقد مبنىٌ علیه نیست، تا حکم شرط ضمن العقد داشته باشد؛ ولى بهتر است مردان و زنان در زندگى مشترک خانوادگى این گونه سختگیرىها را با هم نداشته باشند، تا زندگى خوبى داشته باشند.