سؤال ـ به نظر حضرتعالى جشن عروسى یک مسلمان چه ویژگیهایى دارد؟ به تعبیر دیگر، زوجین جوان مسلمان که قصد دارند به گونهاى جشن عروسى برپا کنند، که از یک سو مورد رضایت خداوند باشد و قدم اوّل زندگى مشترک را با معصیت آغاز نکنند، و از سوى دیگر همراه با شادى و شور و شعف باشد و رضایت دعوت شدگان هم فراهم شود، باید چه کنند؟
جواب : باید از برنامههایى استفاده کنند که آمیخته با خلاف شرع نباشد و این، امر ممکنى است، و بسیارى از مؤمنین انجام مىدهند.
سؤال ـ طبق نظر برخى از مراجع تقلید، موسیقى در مجالس عروسى استثناء شده است، نظر حضر تعالى در این زمینه چیست؟ آیا مقلّدین شما (در صورتى که جواب منفى باشد) مىتوانند در این مسأله از آن مراجع تقلید کنند؟
جواب : بنابر احتیاط واجب فرقى میان مجالس عروسى و غیر عروسى نیست. و با توجّه به این که ما در این مسأله احتیاط واجب داریم، مقلّدین ما مىتوانند به مرجع دیگرى مراجعه کنند.
سؤال ـ آواز خوانى زنان و دختران بصورت انفرادى یا دستجمعى، در محفل خصوصى زنان، مخصوصآ مجالس عروسى، چه حکمى دارد؟
جواب :اگرمنظورازآواز،خوانندگیهاى مناسب مجالس لهو و فساد باشد، جایز نیست.
سؤال ـ آواز خواندن زن براى شوهرش چه حکمى دارد؟
جواب : در صورتى که بدون آهنگهاى مناسب لهو و فساد باشد اشکال ندارد.
سؤال ـ زنان در کشمیر در مراسم ازدواج براى استقبال از داماد و عروس در خیابانها و در جمع نامحرمان ترانه هاى محلّى مىخوانند، این عمل چه حکمى دارد؟ آیا
شرکت در این مجالس جایز است؟
جواب : خواندن این ترانه ها جایز نیست، و شرکت در این گونه مجالس اشکال دارد.
سؤال ـ برخى از خانمها معتقدند که نواختن آهنگ با سازهاى بدون حلقه، و نیز با ظروفى مانند قابلمه و سطل و مانند آن اشکال ندارد، آیا نواختن آهنگ با این وسائل در مجالس عروسى زنانه جایز است؟
جواب : هرگاه با این وسائل آهنگهایى مانند وسایل موسیقى نواخته شود جایز نیست؛ امّا اگر همانند آن آهنگها نباشد مانعى ندارد.
سؤال ـ خانمها در مجالس عروسى نسبت به سرو وضع و رخت و لباس خود حسّاسیّت خاصّى دارند، به گونهاى که اگر خانمى لباس گرانقیمتى را در یک جشن عروسى بپوشد، آن را در مجلس جشن دیگر نمىپوشد! حتّى برخى از خانمها به این مقدار نیز قناعت نکرده، و در یک مجلس عروسى چند بار لباس عوض مىکنند! اینگونه کارها چه حکمى دارد؟
جواب : این گونه کارها در شأن زنان با شخصیّت و با ایمان نیست.
سؤال ـ آیا رقص در مجالس عروسى، مخصوصآ مجالس زنانه، جایز است؟
جواب : رقص منشأ فساد است و اشکال دارد، خواه رقص زن براى زن، یا مرد براى مرد، و یا زنان براى مردان باشد؛ ولى رقص زن براى همسرش اشکال ندارد.
سؤال ـ آیا جایز است زن در میان زنان برقصد؟ اگر جایز نیست، حکم نشستن زنان در تالارها و چنین مجالسى چگونه است؟
جواب : همانگونه که گفته شد تنها رقص زن براى شوهرش جایز است، و بقیّه اشکال دارد، و نباید در مجالس معصیت شرکت کرد.
سؤال ـ تعریف رقص از نظر شرعى چیست؟ و حکم آن به نظر حضرتعالى چه مىباشد؟
جواب : تنها رقص زن براى شوهرش جایز است، و بقیّه اشکال دارد، و رقص یک امر عرفى است، و آن حرکات موزونى است که افراد مطّلع تصدیق کنند مصداق رقص
است، و اگر مصادیق مشکوکى پیدا کرد حرام نیست.
سؤال ـ با توجّه به این که به جز رقص همسر براى همسر، بقیّه رقصها اشکال دارد، لطفآ بفرمایید : پولى که به عنوان شاباش در مجالس رقص، به ویژه عروسىها، به کسى که مىرقصد مىدهند، براى دهنده و گیرنده آن، از نظر شرعى چه حکمى دارد؟
جواب : دادن و گرفتن این پولها جایز نیست.
سؤال ـ آیا براى عروس جایز است که در مجلس عروسى زنانه، که هیچ مردى جز داماد حضور ندارد، فقط براى شوهرش برقصد؛ هر چند زنان دیگر هم تماشا کنند؟
جواب : رقص زن فقط براى شوهرش جایز است، نه در حضور زنان دیگر.
سؤال ـ حکم کف زدن و دست افشانى و چوب بازى در مجالس عروسى چیست؟
جواب : کف زدن اشکالى ندارد، و چوب بازى نیز اشکالى ندارد، مگر این که مفسده خاصّى بر آن مترتب شود؛ ولى رقص براى غیر شوهر اشکال دارد.
سؤال ـ حکم کف زدنِ هماهنگ و مرتّب یا نامرتّب به صورت مطلق، و در هر مجلسى (عروسى، مهمانى، مولودى و مانند آن) و در هر مکانى (اعمّ از مسجد، حسینیّه، منزل و مانند آن)، جهت اظهار شادى و سرور، یا تشویق، چیست؟
جواب : از جواب سابق معلوم شد ؛ ولى توجّه داشته باشید که افراط در هیچ کارى شایسته نیست.
سؤال ـ معمولا در مراسم عیدالزهراء کف زدن، پایکوبى، رقص و حتّى امورى را که جمیع فقها صریحآ فتوا به حرمت آن دادهاند، را مستند به حدیث رفع القلم که ذیلا به آن اشاره مىشود، جایز مىدانند :
«وَ اَمَرْتُ الْکِرَامَ الْکَاتِبِینَ اَنْ یَرْفَعُوا الْقَلَمَ عَنِ الْخَلْقِ کُلِّهِمْ ثَلاَثَةَ اَیَّامٍ مِنْ ذلِکَ الْیَوْمِ، وَ لاَ اَکْتُبُ عَلَیْهِمْ شَیْئَآ مِنْ خَطَایَاهُمْ کَرَامَةً لَکَ وَ لِوَصِیِّکَ».(1)
 
آیا این نوع احادیث از نظر سند معتبر است؟ و بر فرض اعتبار معناى حدیث چیست؟
جواب : این روایت از نظر سند اعتبارى ندارد ؛ به علاوه مخالف کتاب الله است، و
معاذ الله که ائمه معصومین(ع) اجازه ارتکاب گناه به افراد در این ایّام یا غیر این ایّام داده باشند. و بر فرض اعتبار، معناى حدیث این است که اگر کسى لغزشى از او سر زد خداوند او را مىبخشد، نه این که عمدآ آلوده گناه شود.
سؤال ـ شرکت در عروسى، یا مجالس دیگر، که انسان مىداند در آن رعایت شؤونات اسلامى نمىشود (از قبیل اختلاط زن و مرد، رقص و پایکوبى، استفاده از نوارهاى موسیقى و مانند آن) چه حکمى دارد؟
جواب : شرکت در مجالس گناه حرام است.
سؤال ـ متأسّفانه غالب مجالس عروسى در زمان ما براى مؤمنین مشکلساز شده است، به گونهاى که رفتن به مجلس عزا براى آنها، خوشایندتر از شرکت در چنان مجالس شادى است! حال اگر شخصى مجبور باشد در مجلس عروسى، که آلوده به گناهانى همچون موسیقى حرام و رقص و مانند آن است شرکت کند، و در اطاقى که این گناهان انجام مىشود نرود، بلکه در اطاق مجاور که صداى ساز و آواز مىآید باشد، آیا مرتکب گناه شده است؟ همچنین اگر در تالارى باشند که در یک قسمت موسیقى و رقص هست و او در قسمت دیگرى است، ولى صداى موسیقى را مىشنود، چه حکمى دارد؟
جواب : اگر در محلّ جداگانهاى باشد که دو مجلس محسوب شود اشکالى ندارد؛ ولى عمدآ به موسیقى حرام گوش ندهد، هر چند بىاختیار به گوشش برسد.
 

(1) . بحارالانوار، جلد 31، صفحه 125 .