هیچ برنامه انقلابى بدون یک جهش فکرى و فرهنگى، پایا و پویا نخواهد بود و رشد و تکامل لازم را نخواهد یافت; لذا، بدون شک نخستین گام در تحقّق بخشیدن به چنین هدفى، اقدام به یک انقلاب فرهنگى است که افکار را از دو سو به حرکت در آورد:

   از طرفى، در زمینه علوم و دانشهایى که مورد نیاز یک جامعه آباد و آزاد و سالم است (این از نظر مادّى و روبنائى).

   و از سوى دیگر، در زمینه آگاهى به اصول یک زندگى صحیح انسانى آمیخته با ایمان در جهت معنوى و زیر بنائى.

   در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) چنین مى خوانیم:

«العلم سبعة و عشرون حرفاً فجمیع ما جائت به الرّسل حرفان، فلم یعرف النّاس حتّى الیوم غیر الحرفین، فاذا قام قائمنا اخرج الخمسة والعشرین حرفاً; فبثّها فى النّاس و ضمّ الیها الحرفین، حتّى یبثّها سبعة و عشرین حرفاً(1);
علم و دانش بیست و هفت حرف (بیست و هفت شعبه و شاخه) است; تمام آنچه پیامبران الهى براى مردم آوردند دو حرف بیش نبود، و مردم تا کنون جز آن دو حرف را نشناخته اند، امّا هنگامى که قائم ما قیام کند بیست و پنج حرف (بیست و پنج شاخه و شعبه) دیگر را آشکار مى سازد; و در میان مردم منتشر مى سازد; و دو حرف را به آن ضمیمه مى کند تا بیست و هفت حرف کامل و منتشر گردد.»

   این حدیث بروشنى جهش فوق العاده علمى عصر انقلاب مهدى(علیه السلام) را مشخّص مى سازد که تحوّلى به میزان بیش از 12 برابر! نسبت به تمام علوم و دانشهایى که در عصر همه پیامبران راستین به بشریّت اعطا شد، پیش مى آید; و درهاى همه رشته ها و همه شاخه هاى علوم مفید و سازنده به روى انسانها گشوده مى شود، و راهى را که بشر طىّ هزاران سال پیموده به میزان 12 برابر در دوران کوتاهى مى پیماید;

چه جهشى از این بالاتر و سریعتر!

   حدیث دیگرى که از امام باقر(علیه السلام) نقل شده، معنى حدیث فوق را تکمیل مى کند، آنجا که مى گوید:

 «اذا قام قائمنا وضع یده على رؤوس العباد، فجمع بها عقولهم و کملت بها احلامهم(2); هنگامى که قائم ما قیام کند،
دستش را بر سر بندگان مى گذارد و عقول آنها را با آن کامل و افکارشان را پرورش داده تکمیل مى کند.»

    و به این گونه در پرتو ارشاد و هدایت مهدى(علیه السلام) و در زیر دست عنایت او مغزها در مسیر کمال به حرکت در مى آیند; و اندیشه ها شکوفان مى گردند، و تمام کوته بینى ها و تنگ نظریها و افکار پست و کوتاه که سرچشمه بسیارى از تضادها و تزاحمها و برخوردهاى خشونت آمیز اجتماعى است بر طرف مى گردد.

    مردمى بلند نظر، با افکارى باز، و سینه هائى گشاده ،و همّتى والا، و بینشى وسیع، پرورش مى یابند که بسیارى از مشکلات اجتماعى را در روح خود حل مى کنند و جهانى از صلح و صفا مى سازند.

    و امروز نیز هر گونه اصلاح اجتماعى، در هر مقیاسى، بستگى به این دگرگونى فکرى و انقلاب روحى دارد.

* * *

2ـ بحارالانوار، ج 52، ص 328.