مقدّمه:
«بلوغ» به معناى رسیدن به سنّ خاصّى است که انسان در آن سن آمادگى انجام کار مورد نظر را دارد. البتّه «بلوغ» در همه مسائل یکسان نیست; زیرا آمادگى براى هر کارى در سنّ و سال خاصّى حاصل مى شود. بنابراین سنّ بلوغ در مسائل شرعى، با حدّ بلوغ در مسائل اجتماعى، سیاسى یکى نیست، همانگونه که بلوغ جنسى با رسیدن به سنّ تصرّف در مسائل اقتصادى تفاوت دارد.
نتیجه این که هر چیزى «بلوغ» خاصّ خود را دارد و ما نمى توانیم براى همه چیز یک سنّ بلوغ تعیین کنیم.
با توجّه به مقدّمه فوق، به احکام و نشانه هاى بلوغ دختران توجّه کنید:
مسأله 1: نشانه بلوغ در دختران یکى از سه چیز است:
الف: تمام شدن نه سال قمرى و وارد شدن به ده سالگى قمرى.
ب: بیرون آمدن منى.
ج: روییدن موى درشت بالاى عورت.
مسأله 2: درشت شدن صدا، دلیل بر بلوغ نیست.
سؤال 3: لطفاً در مورد بلوغ دختران، به سؤالات زیر پاسخ فرمائید:
الف: سنّ بلوغ دختران از نظر شرعى دقیقاً چه مقدار است؟
ب: آیا براى دختران از حیث بلوغ مى توان بین عبادات و عقود و ایقاعاتتفاوتى قائل شد؟ حدود و قصاص در چه سنّى اجرا مى شود؟
جواب : سنّ بلوغ دختران نه سال تمام قمرى است و اگر سال شمسى را در دست دارند از طریق کامپیوتر براحتى تبدیل به سال قمرى مى شود; ولى چنانچه از نظر نیروى جسمانى، قدرت انجام بعضى از تکالیف، مانند روزه را نداشته باشند، روزه بر آنها واجب نیست و بجاى هر روز، کفّاره مدّ طعام (750 گرم گندم یا مانند آن) به فقیر مى دهند. و در مورد عقود و ایقاعات مالى معیار تنها بلوغ نیست; بلکه رشد عقلى نیز لازم است. و در مورد حدود و قصاص، همانند سایر مکلّفین با آنها رفتار خواهد شد، مگر این که عقل کافى، که یکى از شرایط چهارگانه حدود و قصاص است، نداشته باشند.
و در مورد ازدواج علاوه بر بلوغ و رشد عقلى، رشد جسمانى براى این امر نیز لازم است; یعنى اگر خطر افضاء وجود داشته باشد، ازدواج جایز نیست.
بنابراین بلوغ در چهار مرحله پیاده مى شود.
سؤال 4: آیا دیدن خون حیض براى دختران،از نشانه هاى بلوغ شمرده مى شود؟
جواب : آرى، از علائم بلوغ است.
سؤال 5: مى دانیم که انجام عبادات قبل از سنّ بلوغ بر انسان واجب نیست، ولى آیا قبل از بلوغ هیچ تکلیفى ندارد؟ یا برخى مسائل وجود دارد که سنّ بلوغ در آن معتبر نیست؟ اگر جواب مثبت است، موارد آن را بیان فرمائید.
جواب : هرگاه دختران و پسران نابالغ هوشیارى کافى براى درک خوبى و بدى بعضى از کارها داشته باشند (مثلا قُبح و زشتى قتل نفس، یا لزوم آگاه ساختن کسى که نابیناست و بر لب پرتگاه است را درک کنند) موظّف هستند که به حکم عقلشان عمل کنند.
سؤال 6: آیا رشد جسمانى، مانند افزایش طول قد، بزرگ شدن پستانها، باسن ها و مانند آن، علامت بلوغ (دختران) محسوب مى شود؟
جواب : این علائم کافى نیست.
سؤال 7: خداوند دخترى به من عنایت کرده که اکنون کلاس اوّل ابتدایى است، بسیار علاقه دارم که او دخترى متدیّن و عفیف تربیت شود. بدین جهت نسبت به مسائل تربیتى و عبادى او حسّاسیّت خاصّى دارم. در این رابطه دو سؤال برایم مطرح شده است، پاسخ آن موجب امتنان است:
الف: آیا عبادتهاى دختران در این سنّ و سال (قبل از بلوغ) صحیح است؟
ب: بطور کلى از چه سنّى دخترانمان را به انجام عبادات ترغیب و تشویق کنیم؟
جواب : هر زمان که هوشیارى کافى براى انجام عبادات داشته باشند، اعمالشان صحیح و تشویق آنها بسیار خوب است.
سؤال 8: چرا سنِّ بلوغِ دختران، کمتر از سنِّ بلوغِ پسران است؟
جواب : رشد فکرى و جسمى دختران سریعتر از رشد پسران صورت مى گیرد.
سؤال 9: وظیفه دخترى که شک دارد به سنّ بلوغ رسیده یا نه، چیست؟
آیا در این حال انجام تکالیف شرعى بر او لازم است؟
جواب : واجب نیست; ولى اگر امکان تحقیق دارد، تحقیق کند.
سؤال 10: هرگاه دخترى قبل از نُه سالگى عادت ماهانه شود، آیا بالغ محسوب مى گردد؟
جواب : آنچه قبل از نُه سالگى باشد عادت ماهانه محسوب نمى شود، هرچند داراى همان صفات بوده باشد، بنابراین نشانه بلوغ نیست.
1. نه سال قمرى سه ماه و چند روز از نُه سال شمسى کمتر است.
2. تفاوت بین عقود و ایقاعات در این است که «عقد» نیاز به دو طرف دارد، «موجب» و «قابل»; ولى ایقاع نیازى به «قابل» ندارد و ایجاب تنها کافى است. عقد ازدواج هم صیغه ایجاب لازم دارد و هم صیغه قبول، و «طلاق» که از ایقاعات است، نیازى به قبول ندارد و اجراى صیغه طلاق کافى است.
