اجازه، بلكه تشويق به بهره مند شدن از مواهب و لذات حلال زندگى، در حدّ خود هر مسلمانى را به كار و تلاش وا مى دارد تا به مواهب و لذات مجاز و حلال زندگى دست يابد و با برخوردار گشتن از آن توان و كارآيى خود را در جهت فراهم ساختن اسباب سعادت اخروى بالا ببرد.
از دقت در مفاد آياتى چون آيات ذيل بدست مى آيد كه بهره مندى معقول، و به دور از اسراف و تبذير از مواهب دنيوى براى همگان، از جمله تقواپيشه گان و زاهدان نه تنها مذموم نيست بلكه مطلوب نيز هست، زيرا سفره اى است كه از جانب حضرت حق براى بندگان گسترده شده و شكر اين نعمت در بهره مندى از آن به عنوان مقدمه اى براى تحصيل كمالات معنوى است.
(يَا بَنِى آدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِد وَكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلاَ تُسْرِفُوا).(1)
(قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللهِ الَّتِى أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّيِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِىَ لِلَّذِينَ آمَنُوا فِى الْحَيَاةِ الدُّنْيَا).(2)
شاهد اين سخن كلامى است كه از اميرمؤمنان على(عليه السلام) در حديثى آمده است: «واعلموا عِبادالله أنّ المتّقين ذَهَبوا بعاجِل الدّنيا وآجل الآخرة، فشارَكوا أهلَ الدُّنيا في دنياهم، ولم يُشارِكُوا أهلُ الدُّنيا في آخرتهم، سَكنوا الدُّنْيا بِأفضل ما سُكِنَتْ و أكلُوها بِأفْضل ما اُكِلَتْ; توجه داشته باشيد اى بندگان خدا! اهل تقوا از دنياى گذران امروز و نيز از آخرتى كه در پيش است بهره مندند اينان از حيث بهره مندى با اهل دنيا هم رتبه اند در حالى كه اهل دنيا از جهت بهره مند گشتن از آخرت با اينان هم رتبه نيستند. اينان (اهل تقوا) به بهترين وجهى در دنيا زندگى مى كنند و از آن بهره مى برند، به همان گونه كه آنان از دنيا بهره مى برند».(3)
از آنچه گفته شد نتيجه مى گيريم كه بهره مندى از دنيا مى تواند كمكى باشد براى تهيه زاد و توشه اى كه زاهد اسلامى براى خودسازى و رسيدن به مقام قرب الهى و عرفان حقيقى بر مى دارد و بعيد نيست كه قرارگرفتن «امر به عمل صالح» بعد از «امر به اكل طيّبات» در آيه (يَا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحاً)(4) اشاره به همين نكته باشد.
دليل اين مدعا فعل اميرمؤمنان على(عليه السلام) است كه ساعات شبانه روز را به سه بخش تقسيم فرمود: بخشى را براى تأمين زندگى، قسمتى را براى عبادت و نيايش و بخشى را براى بهره مندى از لذّات
اختصاص داد: «للمؤمن ثلاث ساعات: فساعة يناجى فيها ربّه وساعة يرمّ معاشه و ساعة يخلّي بين نفسه وبين لذّتها فيما يحلّ و يجمل».(5) در تأييد و توضيح همين سخن، ذيل حديث مشابهى از امام صادق(عليه السلام)مى خوانيم: «فإنّها عون على تلك الساعتين; آن بخش كه مربوط به بهره مندى از لذّات حلال است كمك به دو بخش ديگر مى كند».(6)
تجربه نيز نشان داده است كه وجود برنامه هاى تفريحى سالم در زندگى، هم راندمان كار را بالا مى برد و هم نشاط عبادت را بيشتر مى كند.
با توجه به رهنمودهايى كه از آيات و روايات فوق برگرفته مى شود، زاهد اسلامى در عين زاهد بودن، جهت برخوردار شدن از لذات حلال و مواهب مجاز الهى دست به اقدام مى زند، دل به كار مى دهد و از هرگونه تنبلى، تن پرورى و تلاش گريزى تنفر دارد. او كار مى كند تا زمينه برخوردار گشتن مجاز از دنيا را براى خود فراهم سازد و در سايه اين برخوردارى، نشاط و توان و كارآيى خود را بالا ببرد تا بهتر بتواند جهت تأمين توشه آخرت بكوشد. البته زاهد اسلامى ممكن است گاه به سبب انگيزه هاى ثانوى بهره مندى خود را از مواهب دنيا كم كند كه پيش از اين گذشت.

(1) . اعراف، آيه 31 .
(2) . اعراف، آيه 32 .
(3) . نهج البلاغه، نامه 27 .
(4) . مؤمنون، آيه 51.
(5) . نهج البلاغه، قصار 390 .
(6) . كافى، ج 5، ص 87 .