فقر موجب ضعف قوه تفكر و تعقّل و سبب تشويش و اضطراب فكرى در انسان مى شود، از آنجا كه فقير، فاقد امكانات حيات و زندگى است، فقر به مرگ تشبيه شده است،(1)بنابراين، فقر جلوى رشد فكرى و عقلى انسان را مى گيرد و از بروز استعدادها مانع مى شود.
اميرمؤمنان على(عليه السلام) به فرزندش امام حسن(عليه السلام)مى فرمايد: كسى كه به فقر مبتلا گردد به چهار خصلت دچار مى شود، از جمله: «النقصان في عقله; در عقل او نقصان پديد مى آيد».(2)
در ملاقات گروهى از صوفيه با امام صادق(عليه السلام)حضرت با آنان بحث هايى را انجام دادند. آنها جماعتى بودند كه تظاهر به زهد مى كردند و مردم را نيز به آن تشويق مى نمودند. حضرت ضمن سخنانى كه با آنان دارد مى فرمايد: «أما علمتم يا جهلة أنّ النّفس قد تلتأث على صاحبها إذا لم يكن لها من العيش ما يُعتمد عليه، فإذا هى أحرزت معيشتها إطمأنَّتْ; اى افراد نادان مگر نمى دانيد كه اگر انسان فاقد امكانات زندگى باشد، فكر او در حالت ضعف و پريشانى قرار مى گيرد و هنگامى كه از نظر معيشتى تأمين شد براى او آرامش و اطمينان برقرار مى شود».(3)

(1) . على(عليه السلام) فرمود: «الفقر الموت الاكبر» (نهج البلاغه، قصار 163).
(2) . بحارالانوار، ج 69، ص 48 .
(3) . كافى، ج 5، ص 68 .