3. آميختگى احكام و عقايد اسلامى

SiteTitle

صفحه کاربران ویژه - خروج
ورود کاربران ورود کاربران

LoginToSite

SecurityWord:

Username:

Password:

LoginComment LoginComment2 LoginComment3 .
SortBy
 
دائرة المعارف فقه مقارن ج 2
2. پيوند احكام با اعتقادات و اخلاق4. آميختگى احكام و اخلاق

آيات قرآن در موارد متعدّد، احكام را با اعتقادات پيوند داده، و با تعبيرات گوناگونى انسان را به آن توجه مى دهد، از جمله:
يك. آياتى كه احكام خدا را حدود و ثغور الهى مى داند
در آيات متعدّدى براى توجه دادن انسان به مراعات دستورات الهى، از آنها به حدّ و مرز الهى تعبير مى شود كه نبايد به آن نزديك شد و يا از آن عبور كرد:
الف. پس از بيان بخشى از احكام روزه و اعتكاف مى فرمايد: (تِلْكَ حُدُودُ اللهِ فَلاَ تَقْرَبُوهَا).(1)
ب. پس از بيان بخشى از احكام طلاق مى فرمايد: (تِلْكَ حُدُودُ اللهِ فَلاَ تَعْتَدُوهَا وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ).(2)
ج. پس از بيان احكام ارث و نحوه تقسيم آن مى فرمايد: (تِلْكَ حُدُودُ اللهِ...).(3)
د. پس از بيان احكام ظهار و كفّاره آن مى فرمايد: (تِلْكَ حُدُودُ اللهِ...).(4)
«حدود» جمع «حدّ» به گفته راغب در مفردات به «واسطه ميان دو چيز كه مانع اختلاط و آميختگى آنها به يكديگر است» گفته مى شود و لذا به مرزهاى كشور حدود مى گويند و به قوانين الهى نيز به جهت آنكه همچون مرزهايى است كه عبور از آن مجاز نيست حدود گفته مى شود، ازاين رو در موارد بالا از احكام و قوانين الهى كه تجاوز از آنها ممنوع است و به عنوان «مرزهاى الهى» شناخته شده اند، به «حدود» تعبير شده است. در واقع اين تعبير به پيروان اسلام مى فهماند كه عدم رعايت چنين قوانينى حرمت شكنى و تعدّى به «مرزهاى الهى» است.
دو. رابطه نزديك عمل با اعتقاد در آيات قرآن دسته ديگر آياتى است كه پس از بيان حكمى، براى ترغيب مردم در انجام آن، مسأله ايمان به خدا و قيامت را مطرح مى كند از جمله:
الف. پس از بيان برخى از وظايف زنان مطلّقه در ايام عدّه و اينكه نبايد عادت ماهانه و يا حمل خود را كتمان نمايند، مى فرمايد: «(... إِنْ كُنَّ يُؤْمِنَّ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الاْخِرِ); اگر ايمان به خدا و روز قيامت دارند از كتمان خوددارى كنند».(5)
ب. به اوليا و مردانى كه زنان خويش را طلاق داده اند، سفارش مى كند كه پس از پايان عدّه همسران، كسى مانع ازدواج مجدّد آنها با يكديگر نشود، آن گاه مى فرمايد: (ذَلِكَ يُوعَظُ بِهِ مَنْ كَانَ مِنْكُمْ يُؤْمِنُ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الاْخِرِ).(6)
ج. پس از دستور به اجراى حدّ زنان و مردان زناكار مى فرمايد: (إِنْ كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الاْخِرِ).(7)
در اين آيات و مانند آن، ايمان به خدا و روز واپسين و اينكه همه اين موارد نزد خدا ثبت است و به حساب آنها رسيدگى مى شود، عامل بازدارنده اى براى پيش گيرى از تخلّف و تعدّى به احكام الهى شمرده شده است.
سه. اعتقاد به محاسبه الهى
در پاره اى از موارد پس از بيان يك سلسله احكام، حسابرسى الهى را گوشزد مى كند:
الف. پس از بيان گناه كتمان شهادت، مى فرمايد: (وَإِنْ تُبْدُوا مَا فِى أَنفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ يُحَاسِبْكُمْ بِهِ اللهُ).(8)
ب. پس از دستور به پرداخت اموال يتيمان به آنان و گرفتن شاهد براى اين كار، مى فرمايد: (وَكَفَى بِاللهِ حَسِيباً).(9)
چهار. اعتقاد به علم الهى
در پاره اى از موارد، قرآن كريم براى ترغيب مكلّفان به انجام دستورات الهى، احاطه علمى خداوند به اعمال بندگان را يادآور مى شود:
الف. پس از بيان حكم عدم جواز خواستگارى از زنانى كه در عدّه وفات به سر مى برند، مى فرمايد: (وَاعْلَمُوا أَنَّ اللهَ يَعْلَمُ مَا فِى أَنفُسِكُمْ فَاحْذَرُوهُ).(10)
ب. هنگامى كه از انفاق و نذر مكلّفان سخن مى گويد، مى فرمايد: (وَمَا أَنفَقْتُمْ مِّنْ نَّفَقَة أَوْ نَذَرْتُمْ مِّنْ نَّذْر فَإِنَّ اللهَ يَعْلَمُهُ).(11)
اين آيات بخشى از آياتى است كه پيوند كامل دستورات الهى را با اعتقادات نشان مى دهد. موارد متعدّد ديگرى نيز در اين باره هست كه با مراجعه به قرآن مجيد مى توان از آن آگاه شد.

(1) . بقره، آيه 187 .
(2) . بقره، آيه 229; همچنين آيه 230 و سوره طلاق، آيه 1 .
(3) . نساء، آيه 13 .
(4) . مجادله، آيه 4 .
(5) . بقره، آيه 228 .
(6) . بقره، آيه 232 .
(7) . نور، آيه 2 .
(8) . بقره، آيه 284 .
(9) . نساء، آيه 6 .
(10) . بقره، آيه 235 .
(11) . بقره، آيه 270 .
2. پيوند احكام با اعتقادات و اخلاق4. آميختگى احكام و اخلاق
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma