يكى ديگر از مهم ترين عوامل توليد، نقدينه هايى است كه شايسته تبديل به فرآورده هاى مختلف اند. چه بسيار كشورهايى كه از نيروهاى جوان، موقعيت هاى جغرافيايى مناسب و معادن و منابع غنى و سرشار برخوردارند; ولى به علت نداشتن نقدينه كافى، توان توليد و استفاده از آن منابع طبيعى را ندارند و به همين جهت از كشورهاى عقب مانده، و توسعه نيافته به شمار مى آيند.
در اسلام به اين عامل نيز توجه خاصى شده است(1)، در اين بينش سرمايه هاى مالى، قوام فرد و جامعه اند(2)، لذا سرمايه افراد غير رشيد تا زمانى كه به بلوغ فكرى و اقتصادى نرسيده اند، به آنان سپرده نمى شود(3)، زيرا سرمايه ها وديعه الهى اند كه حفظ آنها به همه انسان ها سپرده شده است.(4)
از نظر علمى «نقدينه» مالى است كه در توليد ثروت جديد، سهيم باشد، بنابراين ابزار توليد، مواد اوليه و نقدينگى ها، در صورتى كه نقش توليدى خود را ايفا كنند، سرمايه محسوب مى شوند.(5)
البته نظر به محدوديت سرمايه هاى مالى لازم است سرمايه ها به گونه اى به كار آيند كه اصل آن محفوظ بماند و به وسيله آن سرمايه هاى جديدى توليد شود. ايجاد فرهنگ سرمايه گذارى در امور مهم و حياتى و نيز اهميت دادن به سرمايه گذارى در مناطق نيازمند و بهويژه در بلاد اسلامى، از مهم ترين آموزه هاى اقتصادى اسلام است كه بايد مورد توجه ويژه سياستگذاران اقتصادى قرار گيرد.
مؤسّساتى كه با وجود نياز شديد در جامعه اسلامى، سرمايه هاى خود را در بانك هاى خارجى و بيگانه پس انداز مى كنند، از فرهنگ اسلام به دورند.
اميرمؤمنان على(عليه السلام) در اين باره مى فرمايد: «لم يضع امرؤ ماله في غير حقّه وعند غير أهله، إلاّ حرّمه الله شكرهم وكان لغيره ودّهم، فإن زلّت به النعل يوماً، فاحتاج إلى معونتهم، فشرّ خدين وألأم خليل; هيچ كس مالش را در راه ناصواب و نزد نااهلان (وبيگانگان) قرار نمى دهد، مگر اينكه خداوند او را از حق شناسى آنان محروم مى سازد و از محبت و دوستى شان بى بهره مى كند، و اگر روزى پايش بلغزد و به آنان نياز پيدا كند، خواهد ديد كه آنان بدترين يار و پست ترين دوستان هستند».(6)
در نگاه دين سرمايه هايى كه با روش هايى چون خريد زيورآلات فراوان، تهيه لوازم تجملى و لوكس، ساخت خانه هاى مجلل و پرهزينه، خريد
ماشين هاى گران قيمت و اشياى عتيقه، راكد مى مانند و از چرخه توليد خارج مى شوند «كنز» محسوب شده و مذموم اند.(7)
در بينش دينى، سرمايه گذارى در بخش هاى اقتصادى بايد پابه پاى سرمايه گذارى در بخش هاى فرهنگى، سياسى و انسانى صورت بگيرد، تا جامعه همراه با رشد مالى و اقتصادى، در ديگر بخش ها نيز به تعالى دست يازد و از انواع وابستگى ها نجات يابد.

(1) . اين موضوع در عنوان «اهميت اقتصاد و توانمندى مالى از منظر اسلام» و در بخش هاى ديگر اين كتاب به تفصيل بحث و بررسى شده است.
(2) . (وَلاَ تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ اللهُ لَكُمْ قِيَاماً) (نساء، آيه5).
(3) . (فَإِنْ آنَسْتُمْ مِّنْهُمْ رُشْداً فَادْفَعُوا إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ) (نساء، آيه 6).
(4) . «المال مال الله، جعله ودائع عند خلقه» امام صادق(عليه السلام)(مستدرك الوسائل، ج 13، ص 52، ح 14720).
(5) . فقر و توسعه، ج 3، ص 272 به نقل از اسلام يقود الحياة (سيد محمد باقر صدر)، ص 212 .
(6) . نهج البلاغه، خطبه 126 .
(7) . ر.ك: مقاله «كنز و خروج ثروت ها از چرخه هاى توليد» در همين كتاب.