دعوت اسلام همانند دعوت همه ادیان آسمانى نخست به توحید و یگانگى خدا و مبارزه با هرگونه شرک و پرستش غیر خداى یگانه است، و به همین دلیل نخستین جمله اى که یک تازه مسلمان باید بگوید لااله الاالله (شهادت به یگانگى خدا)، و اشهد اَن محمداً رسول الله (شهادت به رسالت پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله)) است. و هرکس، با ایمان واقعى به این دو جمله بدون نیاز به هیچ گونه تشریفات دیگر در زمره مسلمانان قرار خواهد گرفت. و چنان که در سابق نیز اشاره شد، روح توحید بر همه محتویات دعوت اسلام حکومت مى کند، «و وحدت دین وحدت جامعه انسانى، وحدت نژادها و کشورها را» در پرتو ایدئولوژى واحد اسلامى در بر مى گیرد.
پس از اصل توحید، برنامه اسلام، دعوت به عدالت، بندگى پروردگار، تقوى و پرهیزکارى، پاکى، امانت، حذف تبعیضات ناروا، کار و کوشش و علم و دانش است. اسلام به تفکّر و اندیشه و پرهیز از هرگونه اختلاف و تشتّت دعوت مى کند:
( قُلْ إِنَّمَآ أَعِظُکُم بِوَاحِدَة اَن تَقُومُوا لِلهِ مَثْنَى و فُرَادَى ثُمَّ تَتَفَکَّروُا; بگو تنها شما را به یک چیز دعوت مى کنم و آن این که براى خدا، تنها یا دسته جمعى قیام کنید، و سپس فکر و اندیشه خویش را بکار اندازید).
اسلام پیشنهاد مى کند که دین را از طریق آزادى آمیخته با منطق و استدلال بپذیرند، نه با اکراه و اجبار زیرا ایمان و عقیده، قابل اجبار نیست:
( لاَاِکْرَاهَ فِى الدِّینِ قَدتَّبَیَّنَ اَلرُّشْدُ مِنَ الغَىِّ; در دین اکراه و اجبارى نیست چرا که راه حق از گمراهى، آشکار است).
