تكاليفى كه از زنان برداشته شده يا عَلِىُّ،
لَيسَ عَلَى النِّساءِ جُمعَةٌ وَلا جَماعَةٌ وَلا إقامَةٌ وَلا عِيادَةُ مَريضٍ
وَلا اِتِّباعُ جَنازَةٍ وَلا هَروَلَةٌ بَينَ الصَّفا وَالمَروَةِ وَلا إستِلامُ
الحَجَرِ وَلا حَلقٌ وَلا تَوَلّي القَضاءَ وَلا تُستَشارُ وَلا تَذبَحُ اِلّا
عِندَ الضَّرورَةِ وَلا تَجهَرُ بِالتَّلبِيَةِ وَلا تُقيمُ عِندَ قَبرٍ وَلا
تَسمَعُ الخُطبَةَ وَلا تَتَولّى التَّزويجَ وَلا تَخرُجُ مِن بَيتِ زَوجِها اِلّا
بِإذنِهِ فَإن خَرَجَت بِغَيرِ اِذنِهِ لَعَنَها اللّهُ وَجَبَرئيلُ وَميكائيلُ
وَلا تُعطي مِن بَيتِ زَوجِها شَيئاً اِلّا بِاِذنِهِ وَلا تَبيتُ وَزَوجُها
عَلَيها ساخِطٌ وَاِن كانَ ظالِماً لَها.
اى على، زنان وظيفه ندارند نماز جمعه
بخوانند ونه به نماز جماعت رفتن ونه اذان گفتن ونه اقامه گفتن ونه عيادت بيمار ونه
دنبال جنازه رفتن ونه در ميان مروه وصفا هروله كردن ونه حجرالاسود را لمس كردن يا
بوسيدن ونه سر را تراشيدن ونه منصب وقضاوت را متصدّى شدن ونبايد طرف مشورت قرار
بگيرند وسر حيوانى را نبايد ببُرند، مگر در حال ناچارى. لبّيكهاى احرام را نبايد
بلند بگويند ونبايد نزد قبرى بايستند، نبايد خطبه بشنوند ونه كار ازدواج را به دست
گيرند ونبايد از خانه شوهر بيرون روند مگر با اجازه شوهر وچنانچه بىاجازه شوهر
بيرون رفتند خدا وجبرئيل وميكائيل او را لعنت مىكنند ونبايد از خانه شوهر چيزى به
كسى بدهند مگر با اجازه شوهر وشبى را سر به بالين نگذارند در حالى كه شوهر نسبت به
او خشمگين باشد اگرچه شوهرشان به آنها ستم كرده باشد. بحارالانوار، ج 77، ص
54
نور هدايتارزش معنوى مرد وزنقرآن مجيد زن ومرد را در پيشگاه خدا
ودر وصول به مقامات معنوى در شرايط مشابه يكسان مىشمارد وهرگز اختلاف جنسيّت
وتفاوت ساختمان جسمانى وبه دنبال آن پارهاى از تفاوتها در مسؤوليّتهاى اجتماعى
را دليل بر تفاوت ميان اين دو از نظر به دست آوردن تكامل انسانى نمىشمارد، بلكه هر
دو را از اين نظر كاملاً در يك سطح قرار مىدهد ولذا آنها را با هم ذكر كرده
است.
در آيه 195 سوره آل عمران مىفرمايد: «
(فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ
أَنِّى لاَ أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِّنْكُمْ مِّنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى)؛
پروردگارشان درخواست آنها را پذيرفت (وفرمود) من عمل هيچ كسى از شما را، زن باشد يا
مرد، تباه نخواهم كرد».
اين درست به آن مىماند كه از نظر انضباط ادارى يك نفر
را به رياست برمىگزينند وديگرى را به عنوان معاون يا عضو، رئيس بايد توانايى
بيشتر، تجربه واطّلاعات وسيعترى در كار خود داشته باشد، ولى اين تفاوت وسلسله
مراتب هرگز دليل بر آن نيست كه شخصيّت انسانى وارزش وجودى رئيس از معاون يا
كارمندانش بيشتر است.
قرآن باصراحت مىفرمايد: «هر كس از مرد وزن، كار نيكى كند
وايمان داشته باشد، داخل بهشت خواهد شد وبدون حساب، روزى داده مىشود».[1] ودر
جاى ديگر مىفرمايد: «هر كس از مرد وزن كار شايسته كند ومؤمن باشد به او زندگى
پاكيزهاى مىبخشيم وپاداش آنها را به نحو احسن خواهيم داد».[2]
اين
آيات وآيات فراوان ديگر در زمانى نازل شد كه بسيارى از ملل دنيا در انسان بودن جنس
زن ترديد داشتند وآن را يك موجود نفرينشده وسرچشمه گناه وانحراف ومرگ
مىدانستند.
بسيارى از ملل پيشين حتّى معتقد بودند كه عبادات زن در پيشگاه خدا
مقبول نيست. بسيارى از يونانىها زن را موجودى پليد واز عمل شيطان مىدانستند.
رومىها وبرخى يونانىها معتقد بودند كه اصولاً زن روح انسانى ندارد وبنابراين روح
انسانى تنها در اختيار مردان است.
جالب اينكه تا همين اواخر علماى مسيحى در
اسپانيا در اين باره بحث مىكردند كه آيا زن مثل مرد روح انسانى دارد وروح او بعد
از مرگ جاودان خواهد ماند؟ پس از مباحثاتى به اين نتيجه رسيدند كه روح زن برزخى است
ميان روح انسان وحيوان، جاويدان نيست بجز روح مريم.
پاسخ به يك
اتّهاماز اينجا روشن مىشود اينكه پارهاى از افراد بىاطّلاع گاهى اسلام را
متّهم مىكنند كه اسلام دين مردهاست نه زنها، چه اندازه از حقيقت دور است. بهطور
كلّى اگر پارهاى از قوانين اسلام بهخاطر تفاوتهاى جسمى وعاطفى كه ميان مرد وزن
وجود دارد، تفاوتهايى از نظر مسؤوليّتهاى اجتماعى ديده مىشود، به هيچوجه به
ارزش معنوى زن لطمه نمىزند واز اين لحاظ زن ومرد با يكديگر تفاوتى ندارند ودرهاى
سعادت بهطور يكسان به روى هر دو باز است.[3]
[1] . سوره غافر، آيه 40.
[2] . سوره نحل، آيه 97.
[3] . رجوع شود به: تفسير نمونه، ذيل آيه 195 سوره آل عمران.