(آیه 70) در ادامه شرح نعمتهاى دو بهشتى که در آیات سابق آمده است در اینجا نیز به قسمتهاى دیگرى از این مواهب اشاره شده است.
نخست مى فرماید: «ودر آن باغهاى بهشتى زنانى نیکو خلق وزیبایند» (فیهِنَّ خَیْراتٌ حِسانٌ). زنانى که جمع میان «حسن سیرت» و«حسن صورت» کرده اند.
در روایاتى که در تفسیر این آیه وارد شده صفات نیک بسیارى براى همسران بهشتى شمرده شده که مى تواند اشاره اى به صفات عالى زنان دنیا نیز باشد، والگوئى براى همه زنان محسوب شود، از جمله خوش زبان بودن، نظافت وپاکى، آزار نرسانیدن، نظرى به بیگانگان نداشتن ومانند آن.
(آیه 71) وبه دنبال ذکر این نعمت باز مى افزاید: «پس کدامین نعمتهاى پروردگارتان را انکار مى کنید»؟ (فَبِأَىِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ).
(آیه 72) سپس در ادامه توصیف این زنان بهشتى اضافه مى کند: «حوریانى که در خیمه هاى بهشتى مستورند» (حُورٌ مَقْصُوراتٌ فِى الْخِیامِ).
«حور» جمع «حَوْراء» و«اَحْوَر» به کسى مى گویند که سیاهى چشمش کاملا مشکى وسفیدى آن کاملا شفاف است، وگاه به زنان سفید چهره نیز اطلاق شده است.
(آیه 73) وبار دیگر همان سؤال پرمعنى را تکرار کرده، مى گوید: «پس کدامین نعمتهاى پروردگارتان را انکار مى کنید»؟ (فَبِأَىِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ).
(آیه 74) این آیه توصیف دیگرى است درباره حوریان بهشتى، مى فرماید: «هیچ، جن وانس پیش از این با آنها تماس نگرفته» ودوشیزه اند (لَمْ یَطْمِثْهُنَّ اِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَلاجانٌّ).
البته چنانکه از آیات دیگر قرآن استفاده مى شود زنان ومردانى که در این دنیا همسر یکدیگرند هرگاه هر دو با ایمان وبهشتى باشند در آنجا به هم ملحق مى شوند، وبا هم در بهترین شرائط وحالات زندگى مى کنند.
وحتى از روایات استفاده مى شود که مقام این زنان برتر از حوریان بهشت است به خاطر عبادات واعمال صالحى که در این جهان انجام داده اند.
(آیه 75) سپس مى افزاید: «پس کدامین نعمتهاى پروردگارتان را انکار مى کنید»؟ (فَبِأَىِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ).
(آیه 76) در آخرین توصیفى که در این آیات از نعمتهاى بهشتى کرده، مى گوید: «این در حالى است که بهشتیان بر تختهائى تکیه زده اند که با بهترین وزیباترین پارچه هاى سبزرنگ پوشانده شده است» (مُتَّکِئینَ عَلى رَفْرَف خُضْر وَعَبْقَرِىٍّ حِسان).
(آیه 77) سپس براى آخرین بار (وسى ویکمین مرتبه) این سؤال را از نس وجن واز تمام افراد مى کند: «پس کدامین نعمتهاى پروردگارتان را انکار مى کنید»؟ (فَبِأَىِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ).
نعمتهاى معنوى، یا نعمتهاى مادى، نعمتهاى این جهان، یا نعمتهاى بهشتى؟ نعمتهائى که سر تا پاى وجود شما را فراگرفته ودائماً غرق درآنید، وگاه بر اثر غرور و غفلت همه آنها را به دست فراموشى مى سپرید، واز بخشنده این همه نعمتها وکسى که در انتظار نعمتهایش در آینده هستید غافل مى شوید؟ کدامیک را منکرید؟
(آیه 78) ودر آخرین آیه این سوره مى فرماید: «پربرکت وزوال ناپذیر است نام پروردگار صاحب جلال وبزرگوار تو» (تَبارَکَ اسْمُ رَبِّکَ ذِى الْجَلالِ وَالاِْکْرامِ).
این تعبیر به خاطر آن است که در این سوره انواع نعمتهاى الهى، در زمین وآسمان، در خلقت بشر، ودر دنیا وآخرت آمده است، واز آنجا که اینها همه از وجود پربرکت پروردگار افاضه مى شود، مناسبترین تعبیر همان است که در این آیه آمده است.
جالب این که این سوره با نام خداوند «رحمن» آغاز شد، وبا نام پروردگار ذوالجلال والاکرام پایان مى گیرد، وهر دو هماهنگ با مجموعه محتواى سوره است.
«پایان سوره الرّحمن»
