سؤال 96 ـ آیا پولى که به خاطر خریدن خانه، ازدواج، و مانند آن پس انداز و نگهدارى مى شود، مشمول خمس است؟
جواب: اگر سال بر آن بگذرد خمس دارد و در موارد ضرورى حاکم شرع مى تواند ارفاقهایى لحاظ کند.
سؤال 97 ـ شخصى مقدارى پس انداز دارد که حاصل حقوق و اضافه کارى است آیا خمس دارد؟
جواب: خمس دارد.
سؤال 98 ـ مستأجرین باید مبلغى به عنوان ودیعه و سپرده به مالکین بدهند تا به آنها خانه اجاره دهند وگرنه، یا خانه را اجاره نمى دهند، یا مال الاجاره بیشترى طلب مى کنند، آیا مبلغ ودیعه و سپرده که طبعاً سال بر آن مى گذرد مشمول خمس است؟
جواب: مبلغ مذکور جزء مؤونه است و خمس ندارد; امّا اگر آن را بازپس گرفت و نیازى به آن نداشت احتیاط آن است که خمس آن را بدهد.
سؤال 99 ـ شخصى مبلغى را در بانک به عنوان پس انداز بلند مدّت پنج ساله سرمایه گذارى مى کند، پس از مدّتى متوجّه مى شود که خمس آن مبلغ را نداده است. اگر بخواهد حساب را ببندد بانک سودهاى متعلّقه را کسر مى نماید و به مقدار کمى تقلیل مى دهد، آیا این شخص باید فوراً حساب بانکى را ببندد تا مبلغ خمس را جدا کند، یا مى تواند در انتهاى پنج سال خمس اصل مال و سود آن را با هم بدهد؟ آیا مى تواند خمس مال را از پول دیگرى بپردازد تا حساب بانکى بسته نشود؟
جواب: مجاز است که خمس آن را از مال دیگرى بپردازد، و اگر مال دیگرى ندارد به او اجازه مى دهیم خمس خود را تا پایان مدّت تأخیر بیندازد.
سؤال 100 ـ لطفاً به دو سؤال زیر پاسخ دهید:
الف) آیا سپرده هاى بلند مدّت بانکها که توسط بانک در گردش کارى مى باشد مشمول خمس است؟
جواب: چنانچه خمس آن را نپرداخته باشد باید بپردازد.
ب) بهره اى که به این پس انداز تعلّق مى گیرد، چه حکمى دارد؟
جواب: چنانچه شرط خاصّى در مورد پس انداز نکرده باشید و خود آنها بهره اى بدهند; اشکالى ندارد، ولى خمس به آن تعلّق مى گیرد.
سؤال 101 ـ پدرى در طول سال گاهى براى فرزندان خود مبلغى را پس انداز مى کند، در واقع این پس انداز را به تملیک آنها درمى آورد، آیا به پس اندازهاى فوق خمس تعلّق مى گیرد؟ در صورت تعلّق، خمس آن بر عهده ولىّ است، یا فرزندان پس از بلوغ؟
جواب: چنانچه به فرزندان خود بخشیده، و اگر بالغ هستند به قبض ایشان داده، احتیاطاً باید خود فرزندان خمس آن را بدهند، و اگر نابالغ هستند و مال تا سنّ بلوغ باقى باشد، بنابر احتیاط واجب خمس به آن تعلّق مى گیرد و فرزندان باید بپردازند.
سؤال 102 ـ کسى مقدارى از پول خود را به صورت مضاربه سرمایه گذارى کرده است، اگر سال بر این پول، که اصل سرمایه است، بگذرد و همچنان با آن معامله کند، آیا خمس دارد؟
جواب: اگر خمس آن پول را قبلا داده، اصل پول خمس ندارد ولى آن مقدار از سود آن که تا پایان سال خمسى باقى مى ماند خمس دارد. و اگر خمس اصل پول را نداده، باید خمس اصل و سود آن را بپردازد.
سؤال 103 ـ آیا به پولى که در بانک مسکن، جهت تهیّه مسکن گذاشته مى شود، و چندین سال مى گذرد تا منزل آماده شود، خمس تعلّق مى گیرد؟
جواب: اگر پول را براى این گذارده که وام بیشتر بگیرد خمس دارد، و اگر پول پیش پرداخت مسکن است خمس ندارد.
سؤال 104 ـ شخصى مقدارى پس انداز دارد که حاصل وام، حقوق و اضافه کارى است، آیا خمس دارد؟
جواب: آنچه وام بوده و اقساط آن را نپرداخته خمس ندارد و امّا وامى که اقساط آن را پرداخته خمس دارد.