محتواى آیات این سوره کاملا هماهنگ با سوره هاى «مکّى» است چرا که بیش از هر چیز بر محور مسأله نبوت پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله)، ومبارزه با دشمنانى که او را مجنون مى خواندند، ودعوت به صبر واستقامت، وانذار وتهدید مخالفان به عذاب الهى، دور مى زند.

روى هم رفته مباحث این سوره را مى توان در هفت بخش خلاصه کرد:

1ـ نخست به ذکر قسمتى از صفات ویژه رسول خدا(صلى الله علیه وآله)مخصوصاً اخلاق برجسته او مى پردازد، وآن را با قسمهاى مؤکدى تأکید مى کند.

2ـ سپس قسمتى از صفات زشت واخلاق نکوهیده دشمنان او را بازگو مى نماید.

3ـ در بخش دیگرى داستان «اصحاب الجَنَّة» که در حقیقت هشدارى است به مشرکان زشت سیرت بیان شده.

4ـ در قسمت دیگرى مطالب گوناگونى راجع به قیامت وعذاب کفار در آن روز آمده است.

5ـ در بخش دیگرى انذارها وتهدیدهائى نسبت به مشرکان بازگو شده.

6ـ در بخش دیگرى به پیامبراسلام(صلى الله علیه وآله)دستور مى دهد که در برابر دشمنان سرسخت، استقامت وصبر نشان دهد.

7ـ سرانجام در پایان سوره نیز سخن از عظمت قرآن وتوطئه هاى مختلف دشمنان بر ضد پیامبر به میان آورده.

انتخاب نام «قلم» براى این سوره به تناسب نخستین آیه آن است، بعضى نیز نام آن را سوره «ن» ذکر کرده اند، واز بعضى از روایات که در فضیلت این سوره آمده استفاده مى شود که نام آن سوره «ن والقلم» است.