و به تعبیر دیگر از یک سو باید نیروهایى را که وجودشان براى پیشبرد اهداف انقلابى ضرورى است حفظ کند، و از تلف شدن بى دلیل آنها جلوگیرى نماید، و از سوى دیگر برنامه ها و نقشه ها و طرح ها را از دست یابى دشمن محفوظ دارد.
در قسمت اوّل، تقیّه ایجاب مى کند:
در آن جا که آفتابى شدن افراد، با عقاید ویژه شان نه تنها فایده اى ندارد بلکه به قیمت جان آن ها تمام مى شود، در پرده استتار باقى بمانند و با پوشش تقیّه از چشم دشمن مکتوم و مستور باشند و براى ضربه نهایى آماده شوند.
در این گونه موارد تقیّه سپرى است که جلو ضایعات انسانى را مى گیرد، و نیروهاى فعال و پویا و متحرک را براى موقع لزوم ذخیره مى کند.
و در قسمت دوّم، تقیّه همچون صندوق آهنین حفظ اسناد براى نگهدارى اسرار طرح ها و نقشه هاى انقلابى است; همان طرح هایى که افشاى آنها مساوى است یا بى اثر شدن آن ها، که شرح آن را در بحث هاى گذشته دادیم.
بنابراین آن ها که گمان مى برند تقیّه با روح انقلابى اسلام تضاد دارد، یا مفهوم تقیّه را نمى دانند و یا انقلاب را به معناى یک انقلاب سطحى و فاقد نقشه و تاکتیک تفسیر مى کنند.
ولى بهر حال ـ همان گونه که در آغاز این بحث هم اشاره کردیم ـ تأثیر گسترده و عمیق و چشمگیر «تقیّه» در صورتى است که نه به عنوان یک اقدام فردى بلکه به صورت یک تاکتیک جمعى و تحت رهبرى از آن استفاده شود.
و با توجه به این حقیقت، نکته دیگرى نیز روشن مى شود و آن این که:
چه بسا موقعیت ایجاب مى کند که در یک تشکیلات انقلابى حساب شده، گروهى «افشاگر» سازمان یافته باشند، تا هدف هاى آن مکتب را تشریح کنند; و به گوش همگان برسانند، هر چند این افشاگرى توأم با ناملایمات یا خطراتى باشد، و گروهى دیگر در پشت جبهه ـ با استفاده از روش تقیّه ـ ذخیره براى روزهاى حساس گردند.
ولى با نهایت دقت باید توجه داشت که قرار گرفتن در میان یکى از این دو گروه بسته به میل اشخاص و افراد نیست، بلکه موقعیت افراد و ظروف و امکانات هر کس صف او را مشخص مى سازد و گاه اوضاع ایجاب مى کند که این دو گروه جابجا شوند و تغییر موضع دهند!
در آخرین جمله این بحث بار دیگر این حقیقت را تکرار مى کنم که:
«تقیّه یک نوع درگیرى و مجاهده سرى و مخفى است نه محافظه کارى و ترس و فرار از زیر بار مسئولیّت ها، و آنها که غیر از این فکر مى کنند به مفهوم واقعى این برنامه اسلامى نرسیده اند».
پایان
