(آیه 42) قرآن در ادامه بحثهاى گذشته پیرامون مسأله جزاى اعمال مى فرماید: آیا انسان خبر ندارد که در صحف موسى وابراهیم آمده است «که همه امور به پروردگارت منتهى مى گردد» (وَاَنَّ اِلى رَبِّکَ الْمُنْتَهى).
نه تنها حساب وثواب وجزا وکیفر در آخرت به دست قدرت اوست که در این جهان نیز سلسله اسباب وعلل به ذات پاک او منتهى مى گردد، تمام تدبیرات این جهان از تدبیر او نشأت مى گیرد، وبالاخره تکیه گاه عالم هستى وابتدا وانتهاى آن ذات پاک خداست.
در بعضى از روایات در تفسیر این آیه از امام صادق(علیه السلام) چنین مى خوانیم: «هنگامى که سخن به ذات خدا مى رسد سکوت کنید».
یعنى; درباره ذات او سخن نگوئید که عقلها در آنجا حیران است وبه جائى نمى رسد، واندیشه در ذات نامحدود براى عقول محدود غیرممکن است، چرا که هرچه در اندیشه گنجد محدود است وخداوند محال است محدود گردد.
این تفسیر با آنچه گفتیم منافات ندارد وهر دو مى تواند در معنى آیه جمع باشد.
(آیه 43) سپس براى روشن ساختن حاکمیت او در امر ربوبیت، ومنتهى شدن همه امور این جهان به ذات پاک او، مى افزاید: ونیز آمده است «اوست که خنداند وگریاند» (وَاَنَّهُ هُوَ اَضْحَکَ وَاَبْکى).
(آیه 44) «واوست که میراند وزنده کرد» (وَاَنَّهُ هُوَ اَمـاتَ وَاَحْیا).
(آیه 45) «واوست که دو زوج نر وماده را آفرید» (وَاَنَّهُ خَلَقَ الزَّوْجَیْنِ الذَّکَرَ وَالاُْنْثى).
(آیه 46) «از نطفه اى هنگامى که خارج مى شود» ودر رحم مى ریزد (مِنْ نُطْفَة اِذا تُمْنى).
چند آیه فوق در حقیقت بیان جامع وتوضیح جالبى است براى مسأله انتهاى همه امور به ربوبیت وتدبیر پروردگار، زیرا مى گوید: مرگ وحیات شما به دست اوست، تداوم نسلها از طریق آفرینش زوجین نیز به تدبیر اوست همچنین تمام حوادثى که در طول زندگى انسان رخ مى دهد از ناحیه اوست، او مى گریاند یا مى خنداند، مى میراند یا زنده مى کند، وبه این ترتیب سررشته زندگى از آغاز تا انجام، همه به ذات پاکش منتهى مى گردد.
در حدیثى مفهوم خنده وگریه در این آیه توسعه داده شده ودر تفسیر آن چنین مى گوید: «خداوند آسمان را با باران مى گریاند، وزمین را با گیاهان مى خنداند»!
(آیه 47) بعد از ذکر امورى که مربوط به ربوبیت وتدبیر پروردگار است به امر معاد پرداخته مى گوید: آیا انسان خبر ندارد که در کتب پیشین آمده «که بر خداست ایجاد عالم دیگر» تا عدالت اجرا گردد! (وَاَنَّ عَلَیْهِ النَّشْأَةَ الاُْخْرى).
(آیه 48) سپس مى افزاید: «واین که اوست که (بندگان را) بى نیاز کرد وسرمایه باقى بخشید» (وَاَنَّهُ هُوَ اَغْنى وَاَقْنى).
خداوند نه تنها در جنبه هاى مادى نیازمندیهاى انسان را با لطف عمیمش برطرف ساخته، سرمایه هاى مستمرى در اختیار او گذارده، که در زندگى معنوى نیز احتیاجات انسانها را در امر تعلیم وتربیت وتکامل از طریق اعزام رسولان، وانزال کتب آسمانى، وعطاى مواهب معنوى مرتفع ساخته است.
(آیه 49) سرانجام در این آیه مى فرماید: آیا انسان نمى داند که در کتب پیشین آمده «که اوست پروردگار ستاره شِعْرا»؟! (وَاَنَّهُ هُوَ رَبُّ الشِّعْرى).
تکیه برخصوص «ستاره شعرا» ـ علاوه بر این که این ستاره درخشنده ترین ستارگان آسمان است که معمولا به هنگام سحر در کنار صورت فلکى «جوزا» در آسمان ظاهر مى شود وکاملا جلب توجه مى کند ـ به خاطر این است که گروهى از مشرکان عرب آن را مى پرستیدند، قرآن مى گوید: چرا شِعْرا را مى پرستید؟ آفریدگار وپروردگار آن را بپرستید.
