(آیه 84) چند آیه آخر سوره ص در حقیقت خلاصه اى است از تمام محتواى این سوره ونتیجه اى است براى بحثهاى مختلفى که در این سوره آمده است.
نخست در پاسخ ابلیس ـکه تهدید کرد تمام انسانها را به جز «مخلصین»اغوا مى کندـ خداوند «فرمود: به حق سوگند، وحق مى گویم» (قالَ فَالْحَقُّ وَالْحَقَّ اَقُولُ).
(آیه 85) «که جهنم را از تو وهرکدام از آنان که از تو پیروى کند، پُر خواهم کرد» (لاََمْلاََنَّ جَهَنَّمَ مِنْکَ وَمِمَّنْ تَبِعَکَ مِنْهُمْ اَجْمَعینَ).
این تأکیدات براى این است که کسى کمترین تردید وشکى در این باره به به خود راه ندهد که براى شیطان وپیروانش راه نجاتى نیست وادامه خط آنها «دارُالبَوار» منتهى مى گردد.
(آیه 86) سپس در پایان روى سخن را به پیامبر کرده وچهار مطلب مهم را در عباراتى کوتاه بیان مى کند، در مرحله اول مى فرماید: «بگو: من از شما هیچ اجر وپاداشى نمى طلبم» (قُلْ ما اَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ اَجْر).
وبه این ترتیب به بهانه هاى بهانه جویان پایان مى دهد، وروشن مى سازد که من تنها طالب نجات وسعادت شما هستم، پاداش من تنها بر خداست، همان گونه که در آیات دیگرى از قرآن مجید از قبیل آیه 47 سوره سبأ به آن تصریح شده است «اِنْ اَجْرِىَ اِلاّ عَلَى اللهِ».
این خود یکى از دلائل صدق پیامبر(صلى الله علیه وآله)است.
در مرحله دوم مى گوید: «ومن از متکلفین نیستم» (وَما اَنَا مِنَ الْمُتَکَلِّفینَ). سخنانم مقرون به دلیل ومنطق است، وهیچ گونه تکلفى در آن وجود ندارد، عباراتم روشن وسخنانم خالى از هرگونه ابهام وپیچیدگى است.
(آیه 87) در مرحله سوم هدف اصلى این دعوت بزرگ ونزول این کتاب آسمانى را بیان کرده، مى فرماید: «این (قرآن) تذکرى براى همه جهانیان است» (اِنْ هُوَ اِلاّ ذِکْرٌ لِلْعالَمینَ).
آرى! مهم آن است که مردم از غفلت به در آیند وبه تفکر واندیشه پردازند.
(آیه 88) ودر چهارمین وآخرین مرحله مخالفان را با عباراتى کوتاه وپرمعنى تهدید کرده، مى گوید: «وخبر آن را بعد از مدتى مى شنوید»! (وَلَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حین).
ممکن است شما این سخنان را جدى نگیرید، اما به زودى صدق گفتار من آشکار خواهد شد، هم در این جهان در میدانهاى نبرد اسلام وکفر، در منطقه نفوذ اجتماعى وفکرى، در مجازاتهاى الهى، وهم در عالم دیگر ومجازاتهاى دردناک خدا خواهید دید، خلاصه تازیانه الهى آماده است وبه زودى بر گرده مستکبران وظالمان فرود خواهد آمد.
«پایان سوره ص»
