در سال ششم هجرت ماه ذى القعده پیغمبراکرم(صلى الله علیه وآله)به قصد عمره به سوى مکه حرکت کرد وهمه مسلمانان را تشویق به شرکت در این سفر نمود، اما گروهى خوددارى کردند، ولى جمع کثیرى از مهاجران وانصار واعراب بادیه نشین در خدمتش عازم مکه شدند.
این جمعیت که در حدود یک هزار وچهارصد نفر بودند همگى لباس احرام بر تن داشتند وجز شمشیر که اسلحه مسافران محسوب مى شد هیچ سلاح جنگى با خود برنداشتند.
هنگامى که پیامبر به«عسفان» در نزدیکى مکه رسید با خبر شد که قریش تصمیم گرفته اند از ورود او به مکه جلوگیرى نمایند، تا این که پیامبر(صلى الله علیه وآله)به «حدیبیه» رسید; پیامبر(صلى الله علیه وآله)به «عمر» پیشنهاد فرمود که به مکه رود واشراف قریش را از هدف این سفر آگاه سازد، عمر گفت: بهتر این است که «عثمان» به این کار مبادرت ورزد، عثمان به سوى مکه آمد وچیزى نگذشت که در میان مسلمانان شایع شد او را کشته اند، در اینجا پیامبر(صلى الله علیه وآله)تصمیم به شدت عمل گرفت ودر زیر درختى که در آنجا بود با یارانش تجدید بیعت کرد که به نام «بیعت رضوان» معروف شد، وبا آنان عهد بست که تا آخرین نفس مقاومت کنند، ولى چیزى نگذشت که عثمان سالم بازگشت وبه دنبال او قریش «سهیل بن عمرو» را براى مصالحه خدمت پیامبر(صلى الله علیه وآله)فرستاد.
بعد از گفتگوهاى زیاد پیمان صلحى منعقد شد. این پیمان در حقیقت یک پیمان عدم تعرض همه جانبه بود که به جنگهاى مداوم ومکرر بین مسلمانان ومشرکان موقتاً پایان مى داد.
«متن پیمان صلح» از این قرار بود که پیامبر(صلى الله علیه وآله)به على(علیه السلام) دستور داد «بنویس: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ».
«سهیل بن عمرو» که نماینده مشرکان بود گفت: من با چنین جمله اى آشنا نیستم، بنویس بِسْمِکَ اللّهُمَّ!
پیامبر(صلى الله علیه وآله)فرمود: «بنویس: بِسْمِکَ اللّهُمَّ»!
سپس فرمود: بنویس این چیزى است که محمد رسول الله(صلى الله علیه وآله)با سهیل بن عمرو مصالحه کرده!
«سهیل» گفت: ما اگر تو را «رسول الله» مى دانستیم با تو جنگ نمى کردیم، تنها اسم خودت، واسم پدرت را بنویس.
پیغمبر(صلى الله علیه وآله)فرمود: مانعى ندارد، بنویس: «این چیزى است که «محمّدبن عبدالله» با سهیل بن عمرو صلح کرده که ده سال متارکه جنگ شود تا مردم امنیت خود را بازیابند.
علاوه بر این همه آزادند هرکس مى خواهد در پیمان محمّد وارد شود وهرکس مى خواهد در پیمان قریش.
از ین گذشته محمّد امسال باز مى گردد ووارد مکه نمى شود، اما سال آینده مابه مدت سه روز از مکه بیرون مى رویم ویارانش بیایند اما بیش از سه روز توقف نکنند.
در اینجا پیامبر(صلى الله علیه وآله)دستور داد شترهاى قربانى را که به همراه آورده بودند در همانجا قربانى کنند، سرهاى خود را بتراشند واز احرام به در آیند. اما این امر براى جمعى از مسلمانان سخت ناگوار بود.
ولى پیغمبر شخصاً پیشگام شد، وشتران قربانى را نحر فرمود، واز احرام بیرون آمد، وبه مسلمانان تفهیم نمود که این استثنائى است در قانون احرام وقربانى که از سوى خداوند قرار داده شده است.
مسلمین هنگامى که چنین دیدند تسلیم شدند ودستور پیامبر(صلى الله علیه وآله)دقیقاً اجرا شد واز همانجا آهنگ مدینه کردند، اما کوهى از غم واندوه بر قلب آنها سنگینى مى نمود، چرا که ظاهر قضیه یک ناکامى وشکست بود ولى خبر نداشتند که در پشت داستان صلح حدیبیه چه پیروزیهائى براى مسلمانان وآینده اسلام نهفته است، ودر همین هنگام بود که سوره فتح نازل شد وبشارت فتح عظیمى را به پیامبر گرامى اسلام داد.
به دنبال صلح حدیبیه مشرکین با مسلمانان ارتباط یافتند واسلام در قلوب آنها جایگزین شد ودر عرض سه سال گروه عظیمى اسلام آوردند، وجمعیت مسلمانان با آنها فزونى گرفت.
