Quran ayələrinin zahiri mənası göstərir ki, həzrət Adəmin (ə) olduğu cənnət Yerin yaşıl təbiətli bir bölgəsinin nemət dolu və füsunkar bağlarından biri idi. Ona görə ki, Qiyamətin vədə verilmiş cənnəti əbədi nemətdir. Quran ayələrinin çoxunda onun əbədi olduğundan söz açılır və ondan çıxmaq qeyri-mümkündür.
Həmçinin günaha qurşanmış və imansız İblis əbədi cənnətdə ola bilməzdi. Bu ehtimal da verilir ki, sözügedən cənnət səmadakı planetlərin birində yerləşir və əbədi cənnət mənasında deyil.

Quran ayələrinin zahiri mənası cənnət və cəhənnəmin hazırda olduğunu təsdiqləyir. Misal üçün “Ali-İmran” surəsinin 133-cü ayəsində və bir çox ayələrdə “Hazırlanmışdır” ifadəsi və yaxud həmin kökdən olan digər ifadələr bəzən cənnət, bəzən də cəhənnəm haqqında diqqət çəkir.
Sözügedən ayələrdən belə başa düşmək olar ki, cənnət və cəhənnəm hal-hazırda hazırlanmış və insanların pis və yaxşı əməlləri sayəsində daim genişlənməkdədir.

“Gözlərə işıq gətirən” ifadəsi axirət günü saleh insanlara veriləcək nemət və mükafatların son dərəcə nəhəng olmasından xəbər verir. Ələlxüsus, “nəfs” sözünün mənfi düzümdə ümumi isim formasında işlənməsi külli məna daşıyır və hamıya, hətta müqərrəb mələklərə və pərvərdigarın övliyalarına da şamil olur.
 

Ayələrin birində bu şərab “Təhur şərab” adlandırılır.
Digər ayədə təkid olunur ki, bu şərab saf, qatışıqsız, ləzzətli, başağrı verməyən, sərxoşluq gətirməyən, ağlı pozmayan bir şərabdır.
Başqa bir ayədə buyurur: "Onlara (isidən və xoş əhval ruhiyyə gətirən) zəncəfil qatılmış camdan içirdərlər."

 

Əgər Allah bu dünyanın bər-bəzəyini tənqid edirsə, bu, ona görədir ki, bu dünyanın məhdudiyyətləri belə bir həyata çatmağın müxtəlif zülm və haqsızlıqlarla və ondan bəhrələnməyin  isə qəflət və xəbərsizliklə yanaşı olmasına səbəb olur. Amma o dünyada imkanlar çox geniş olduğundan bu zinətləri əldə etmək insanlar üçün heç bir problem yaratmır, ayrı seçkiliyə, kiminsə haqqının tapdalanmasına səbəb olmur, kin və nifrət yaratmır və mənəviyyatla dolu olan mühitdə insanı Allahdan qafil etmir. Onu qorumağa və mühafizə xidmətinə ehtiyac duyulmur, rəqiblər paxıllıq törətmir, təkəbbür və lovğalığa bais və Allahdan və onun xəlqindən ayrı düşməyə səbəb olmur.

Allah-taala “Məryəm” surəsində buyurur:
"Bu, Öz bəndələrimizdən təqvalı olan hər bir kəsə irs verəcəyimiz həmin Cənnətdir."
 Diqqət etmək lazımdır ki, “İrs” sözü lüğət kitablarında “mülkiyyətə keçirmək” mənasında işlənmişdir və təkcə dünyadan getmiş insanın malının qohumlarına keçməsinə məxsus edilmir.

 

Cənnət və cəhənnəm bu dünyanın içindədir. Həmçinin, demək olar ki, axirət dünyası, cənnət və cəhənnəm bu aləmi əhatə edir. Biz göyü, yeri və müxtəlif planetləri öz gözümüzlə görürük, amma bu dünyanın daxilində yerləşən aləmləri görmürük. Əgər başqa cür görmə və dərketmə qabiliyyətimiz olsaydı, hazırda onları da görə bilərdik.
Bu aləmdə çox elə varlıqlar var ki, dalğaları bizim gözümüzlə görülə bilməz.

 

Quran ayəsində deyilir: "Sizdən Cəhənnəmə varid (daxil) olmayan bir kəs qalmayacaqdır." Bir çox təfsir alimlərinə görə bütün insanlar cəhənnəmə daxil olacaqlar, lakin cəhənnəm yaxşı insanlar üçün Nəmrudun qaladığı tonqalın İbrahim peyğəmbər (əleyhis-salam) üçün soyuduğu kimi soyuq və əmin-aman olacaqdır.
Çünki odun, alovun onlarla heç bir uyğunluqları yoxdur. Sanki onlardan uzaqlaşıb qaçacaq, onlar harada olsalar sönəcək. Lakin cəhənnəm əhlinin cəhənnəm atəşi ilə uyğunluqları vardır. Onlar od vurulan alışqan maddə kimi dərhal alışıb yanarlar.

 

Bəzi ayələrdə axirətdə cəhənnəmə xitab olunacaq və o da cavab verəcək. Bunu üç cür izah etmək olar. Birincisi, bu, bir növ bənzətmə və onun vəziyyəti barədə açıqlamadır. İkincisi, axirət dünyası həqiqi həyat və yaşayış dünyasıdır. Hətta cənnət və cəhənnəm kimi varlıqlar da bir növ həyat, dərk və şüura malik olacaqlar. Üçüncüsü, xitab olunanlar cəhənnəmin məmur və keşikçiləridir. Məhz onlar xitabın cavabını verəcəklər.

 

“Hud” surəsində deyilir ki, göylər və yer durduqca, orada əbədi qalacaqlar, Rəbbinin istədiyi şey istisna olmaqla. Bu, ardı-arası kəsilməyən bir bəxşişdir.

Təfsirçilərə görə Allah-taala əbədi cənnətlə bağlı vəd vermiş və əsla öz vədinə xilaf çıxmayacaq. Lakin bir çoxlarının zehnində belə təsəvvür yaranmamalıdır ki, bu qəti vəd ilə artıq iş bitmiş və hər şey Allahın əlindən çıxmışdır. O hətta onları cənnətdən çıxarmağa və nemətləri onların əllərindən geri almağa da qadir deyil.